سریش
نام انگلیسی: foxtail lilies, desert candles
نام علمی: Eremurus persicus
خانواده: Asphodelaceae
مقدمه
سریش دارای نام های علمی هم معنی و مشابه یا مترادف Asphodelus persicus، Eremurus aucherianus ، Henningia aucheriana ، Henningia persica ، Henningia sikesara نیز می باشد.
برخی آن را متعلق به خانواده لاله و برخی متعلق به خانواده Asphodelaceae می دانند.
مشخصات گیاه
سریش ایراني گياهي علفي چندساله، برگ ها كشيده و باریک، مجتمع در قاعده، به طول 30 تا 70 سانتي متر و عرض یک تا سه سانتي متر مي باشد. گل ها سفيد رنگ، متمایل به صورتي و به حالت گلآذین خوشه اي پرگل در روي ساقه هاي گلدهنده شوکوفا مي شوند. گلها با قطعات گلپوش قدري خميده و برگ ها و ساقه گل پوشيده از كُرک هاي نرم و ریز و همچنين برگه هاي نستبتاً بزرگ و پهن خود قابل تشخیص است. بذر ها داخل کپوسل های کروی شکل قرار دارند. ریشه گياه متورم، به صورت برجستگي هاي ضخيم، گوشتدار و غده اي كشيده دیده مي شود. ریشه های گوشتی این گیاه سفید رنگ و دارای پوسته نازکی قهوه ای رنگ می باشد.
اغلب از ساقه هاي گلدهنده این گياه كه داراي گلاذین خوشه اي سفيدرنگ و زیبا مي باشد، به عنوان گل شاخه بریده در گلفروشي ها مورد استفاده قرار مي گيرد
پراکنش جغرافیایی
گونه سریش ایرانی (Eremurus persicus) از گونه های مهم این جنس است که در مناطق وسیعی از ایران شامل اصفهان، مرکزی، قم، چهارمحال و بختیاری، فارس، کرمان، یزد، تهران، سمنان، خراسان شمالی و رضوی و سیستان و بلوچستان پراکنده است.
رویشگاه های سریش در دامنه های کم شیب مناطق سردسیر و معتدل با خاک های نیمه عمیق می باشد.
خواص دارویی و ترکیبات شیمیایی
از ریشه هاي سریش به واسطه مواد لعابدار براي جلد سازي در صحافي كتاب مورد استفاده واقع مي شده است. ریشه دارای مواد قندی نظیر ساکارز، فروکتوز، گلوگز و نوعی گلیکوزید آسفودلوزید است. و فاقد نشاسته و دکسترین است. از ریشه این گياه نوعي الکل تهيه مي شود. پودر ریشه سریش در صنعت نساجي و نجاري، بعنوان چسب طبيعي استفاده مي شده است. جوشانده و ضماد ریشه براي درمان اولسرها و جرب استفاده مي شده است. در طب سنتی از ریشه این گیاه برای درمان اختلالات کبد، معده، یبوست و دیابت استفاده می شود.
دارای ترکیبات شیمیایی نظیر هگزادكانوئيک اسيد، نونانال، پاراوینيل گوائياكول، هپتادكان و آپيول می باشد.
تکثیر گیاه
با بذر و غده قابل تکثیر می باشد. از دومین سال دوره زندگی خود به مرحله بذر دهی می رسد.
برداشت محصول
برداشت ریشه زمان خرداد ماه و تیرماه بعد از پایان دوره بذر دهی می باشد.