آدونیس
نام انگلیسی: |
Adonis |
نام علمی: |
Adonis vernalis L. |
خانواده: |
Ranunculaceae |
مشخصات گیاه
آدونیس، گیاهی علفی، چند ساله و متعلق به تیره آلاله است. این گیاه در مرکز و جنوب اروپا، غرب آسیا و شرق سیبری به طور وسیعی می روید. آدونیس عمدتا در شیب های رو به جنوب تپه های شنی می روید. این گیاه دارای ریزومی به ضخامت 2 تا 3 سانتی متری می باشد. لایه خارجی ریشه های سیاه و قسمت داخلی آن سفید رنگ است. در فصل پاییز جوانه های رویشی در سطح ریزوم تشکیل می شوند. از رویش این جوانه ها در فصل بهار، ساقه های متعددی خارج می گردد.
ساقه مستقیم، استوانه ای شکل و در ناحیه طولی شیار دار می باشد. ارتفاع ساقه متفاوت و بین 35 تا 45 سانتی متری است. ساقه انشعاب های کمی دارد. برگ ها متناوب، دندانه دار و نسبتا باریک و ریشه مانندند.
گل ها کم و بیش بزرگ و به قطر 4 تا 8 سانتی متر است. هر بوته دارای 5 تا 20 شاخه است و گل ها در انتهای شاخه های اصلی و فرعی پدیدار می شوند. هر گل دارای 5 کاسبرگ سبز رنگ و 15 تا 30 گلبرگ می باشد.
رنگ گلبرگ ها زرد طلایی است. گلدهی در فصل بهار و از اواسط فروردین آغاز می شود. میوه کپسول و به شکل گرز است. داخل میوه دانه های قهوای رنگ ( روشن یا تیره ) وجود دارد. هر بوته، 30 تا 50 دانه تولید می کند.
نیازهای اکولوژیکی
این گیاه در دامنه های جنوبی و آفتابگیری که خاک آن غنی از ترکیبات کلسیم باشد می روید
تکثیر گیاه
بذر این گیاه قوه رویشی ضعیفی دارند. بذر ها در بسیاری از موارد پس از رویش خشک می شوند. تکثیر این گیاه به وسیله بذر و همچنین به روش رویشی انجام می گیرد.
تکثیر به وسیله بذر : بذر های برای کاشت مناسب هستند که تازه و مرطوب باشند قوه رویش آنها بین 30٪ تا40٪ می باشد. بذر های خشک شده، قوه رویشی بسیار ضعیفی دارند
بذر ها در فصل بهار و در فواصل ماه های خرداد – تیر مستقیما در زمین اصلی کاشته می شوند، فاصله مناسب برای ردیف های کاشت 50 سانتی متر است. عمق بذر در موقع کاشت، باید5 /1 تا 2 سانتی متر باشد. گیاهان در سال های اول رویش، رشد و نموی بسیار کندی دارند و پس از 3 تا 4 سال به رشد نهایی خود می رسند.
تکثیر رویشی : چون بذر های این گیاه قوه رویشی بسیار ضعیفی دارند تکثیر رویشی آن بسیار مناسب تر است. پس از انتخاب گیاهان مناسب در رویشگاه های وحشی، آنها را همراه با خاک اطراف از زمین بیرون می آورند ( بهتر است این عمل پس از بارندگی یا آبیاری که زمین مرطوب است، انجام گیرد ) و در زمین های مورد نظر در ردیف هایی به فاصله 60 سانتی متر و فاصله دو بوته در هر متر طولی 30 سانتی متر کشت می شوند. زمان مناسب برای تکثیر رویشی، پاییز ( مهر ) یا بهار ( فروردین ) می باشد.
برداشت محصول
برداشت ریشه در فصل پاییز انجام می گیرد، زیرا در این فصل ریشه گیاهان بیشترین مقدار ماده موثره را در خود دارند.
پس از برداشت، ریشه ها را از سایر قسمت های نامناسب و احیانا ریشه های علف هرز پاک کرده، سپس آنها را شسته و خشک می کنند. زمان مناسب برای برداشت برگ ها و ساقه ها ( پیکر رویشی )، در مرحله گلدهی یا مدتی قبل از تشکیل گل هاست.
پیکر رویشی گیاه را با چاقو یا داس از ناحیه نزدیک به زمین جدا می کنند. آنها را قبل از خشک شدن تمیز و سایر اندام های نامناسب جدا می کنند. اندام ها را می توان در سایه خشک می کنند. چون نور خورشید باعث تجزیه مواد موثره این گیاه می شود، از قرار دادن اندام ها در معرض نور خورشید باید پرهیز کرد.
از آنجا که گل ها پس از خشک شدن به آسانی ریزش می کنند، پس از خشک کردن پیکر رویشی باید دقت کرد که گل ها از سایر اندام ها جدا نشوند. دمای مناسب برای خشک کردن اندام های آدونیس در خشک کن های الکتریکی، 50 تا 60 درجه سانتی گراد است.