شرکت گیاهان دارویی زرین گیاه ( از تولید به مصرف ) تماس: مهندس سید حسن غیبی 09147297295

کاشت و فروش انواع نشاء و قلمه گیاهان دارویی
کاشت و فروش انواع نشاء و قلمه گیاهان دارویی
بسته بندی اصولی نشاء و قلمه گیاهان دارویی
بسته بندی اصولی نشاء و قلمه گیاهان دارویی
چینش اصولی نشاء و قلمه در موقع ارسال
چینش اصولی نشاء و قلمه در موقع ارسال
چینش اصولی نشاء و قلمه در موقع ارسال
چینش اصولی نشاء و قلمه در موقع ارسال
ارسال نشاء و قلمه گیاهان دارویی به همه جای ایران
ارسال نشاء و قلمه گیاهان دارویی به همه جای ایران
ارسال نشاء و قلمه گیاهان دارویی به همه جای ایران
ارسال نشاء و قلمه گیاهان دارویی به همه جای ایران
تولید در سینی کشت به درخواست مشتری
تولید در سینی کشت به درخواست مشتری
تولید کشت بافتی بعضی از گیاهان دارویی
تولید کشت بافتی بعضی از گیاهان دارویی
تولید گلدانی گیاهان دارویی به درخواست مشتری
تولید گلدانی گیاهان دارویی به درخواست مشتری
تولید نشاء و میوه فیسالیس خوراکی
تولید نشاء و میوه فیسالیس خوراکی
تولید نشاء فیسالیس دارویی
تولید نشاء فیسالیس دارویی
تولید نهال و قلمه گل محمدی
تولید نهال و قلمه گل محمدی
Previous Next Play Pause
کاشت و فروش انواع نشاء و قلمه گیاهان دارویی بسته بندی اصولی نشاء و قلمه گیاهان دارویی چینش اصولی نشاء و قلمه در موقع ارسال چینش اصولی نشاء و قلمه در موقع ارسال ارسال نشاء و قلمه گیاهان دارویی به همه جای ایران ارسال نشاء و قلمه گیاهان دارویی به همه جای ایران تولید در سینی کشت به درخواست مشتری تولید کشت بافتی بعضی از گیاهان دارویی تولید گلدانی گیاهان دارویی به درخواست مشتری تولید نشاء و میوه فیسالیس خوراکی تولید نشاء فیسالیس دارویی تولید نهال و قلمه گل محمدی

فروش ویژه

 

هماور دارویی به صورت خشک به مقدار محدود موجود می باشد

 

کیلویی 400 هزار تومان

 

 

خرگوشک ( گل ماهور )

نام انگلیسی: Mullein

نام علمی: Verbascum thapsus

خانواده: Scrophulariaceae

مقدمه ای بر خرگوشک ( گل ماهور )

مردم برخی سرزمینها از خرگوشک به عنوان ماده ای ضد سرفه استفاده می کرده اند. در اکثر فارماکوپه های معتبر از گلهای این گیاه به عنوان دارو یاد شده است گاهی برگهای این گیاه نیز مورد استفاده قرار می گیرد. مواد موثره موجود در گلهای خرگوشک خلط آور و ضد سرفه است و برای مداوای برخی ناراحتیهای ریوی مانند برونشیت و سیاه سرفه استفاده می شود.

گلهای خرگوشک عسل دهنده است و سبب افزایش کیفیت عسل نیز می شود.

این گیاه در سطوح وسیعی در کشورهای آلمان ، روسیه ، لهستان و مجارستان کشت می شود.

مشخصات گیاه خرگوشک ( گل ماهور )

خرگوشک بوته ای استوار ، یک ساله یا دو ساله است. گونه های متعلق به جنس ورباسکوم گیاهانی همه جایی هستند و در آسیا ، شمال آفریقا، شمال آمریکا و اروپا و در مناطق وسیعی می رویند. نه تنها گلهای ورباسکوم فلوموئیدس ، بلکه گلهای گونه های دیگری مانند ورباسکوم تاپوسوس و ورباسکوم تاپسی فورم خاصیت دارویی داشته و همواره مورد استفاده قرار می گیرند.

ریشه گیاه ضخیم و مخروطی شکل است و انشعابهای کمی دارد. ساقه این گیاه ضخیم و مستقیم است. ارتفاع ساقه به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین 60 تا 200 سانتی متر است. ساقه گیاه زاویه دار ( معمولا 5 ضلعی ) می باشد و در مرحله گلدهی محکم و کم و بیش چوبی می گردد.

در گیاهان دو ساله ، در سال اول رویش فقط برگهای طوقه ای تشکیل می شود. این برگها دندانه دار ، کشیده و کم و بیش بیضی شکلند و طول آنها به 40 سانتی متر می رسد. گیاه در سال دوم رویش به ساقه می رود. برگها به طور متناوب بر روی ساقه قرار می گیرند.

برگهای قسمت فوقانی ساقه ، دمبرگ کوتاهی دارند. درحالی که برگهای ناحیه تحتانی دمبرگ طویلی به طول 25 تا 35 سانتی متر دارند. سطح برگها ناصاف و دارای شیارهای فراوانی است. در قسمت تحتانی برگ ، رگبرگهای اصلی و فرعی کاملا مشخص می باشند. طرفین رگبرگها پوشیده از کرکهای ستاره ای شکل است.

طول ساقه های گل دهنده متفاوت و بین 30 تا 80 سانتی متر است. این ساقه ها ممکن است ساده و بدون انشعاب باشند ، و یا گاهی نواحی تحتانی ساقه های گل دهنده منشعب می شوند و ساقه های متعددی به وجود می آید.

گلها به صورت خوشه ای بر روی ساقه های گلدهنده پدیدار می شوند. در هر نقطه روی این ساقه یک و گاهی سه تا پنج گل ظاهر می شوند. رنگ گلها زرد و روشن قسمت خارجی آن کرکدار و لایه داخلی آن صاف است. گلها از اوایل خرداد ماه پدیدار می شوند و گلدهی تا شهریور ادامه می یابد.

میوه از نوع کپسول و محتوی دانه های ریز متعددی است. پس از رسیدن میوه و باز شدن آنها بذرها به اطراف ریزش می کنند. بذرها به رنگ قرمز تیره و وزن هزاردانه 08/0 تا 8/0 گرم است.

مواد موثره گلها را مواد موسیلاژی (3درصد) ترکیبات قندی (10 تا 11 درصد) ، ساپونین (4/7 درصد) ، کاتنوئید (بتاکاروتن و کروکسین) و فلاونوئیدها (هسپریدین ، ورباسکوزید) تشکیل می دهند.

نیازهای اکولوژیکی خرگوشک ( گل ماهور )

اکثر گونه های جنس ورباسکوم در طول رویش به مناطق آفتابی و خاکهای سبک شنی نیاز دارند. خاکهای رسی و متراکم برای رویش این گیاهان مناسب نیست. این گیاهان در برابر سرما مقاوم هستند به طوری که برگهای طوقه ای قادر به تحمل درجه حرارتهای زیر صفر است. سلولهای ریشه خرگوشک قادر به جذب آب از اعماق زمین هستند و خشکی را می توانند به سهولت تحمل نمایند. بذرها در دمای 8 تا 10 درجه سانتی گراد به خوبی جوانه می زنند و برای رویش به مقادیر مناسبی رطوبت نیاز دارند.

تناوب کاشت خرگوشک ( گل ماهور )

خرگوشک را می توان با هر گیاهی به تناوب کشت کرد. تکرار کشت این گیاه در یک زمین پس از سه تا چهار سال انجام پذیر است.

مواد و عناصر غذایی مورد نیاز خرگوشک ( گل ماهور )

اگرچه خرگوشک در خاکهای تهی از مواد و عناصر غذایی قادر به رویش است ولی مواد و عناصر غذایی مناسب سبب افزایش عملکرد گل و مواد موثره آن می شود. تحقیقات نشان می دهد که کودهای حیوانی نقش عمده ای در افزایش عملکرد گل دارد.

فصل پاییز که هنگام آماده ساختن زمین است 40 تا 50 کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر ، 70 تا 80 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس به عنوان مقادیر پایه باید به خاک اضافه شود. در اضافه کردن کودهای ازت به خاک باید دقت نمود زیرا، افزایش ازت سبب کاهش عملکرد گل می شود. توصیه می شود در فصل بهار 30 تا 50 کیلوگرم در هکتار ازت به صورت سرک در اختیار گیاهان قرار گیرد.

آماده سازی خاک برای کاشت خرگوشک ( گل ماهور )

در فصل پاییز پس از افزودن کودهای حیوانی یا شیمیایی مورد نیاز گیاه به خاک ، باید شخم عمیقی زده شود . در اواخر زمستان زمین را تسطیح و بستر خاک را برای کشت این گیاه آماده می کنند.

تاریخ و فواصل کاشت خرگوشک ( گل ماهور )

زمان مناسب برای کاشت خرگوشک اواخر پاییز (آبان) یا اوایل بهار (فروردین) است. فاصله ردیفهای کاشت بین 50 تا 60 سانتی متر مناسب است. عمق بذر خرگوشک در موقع کاشت باید 5/0 تا 1 سانتی متر باشد. برای هر هکتار زمین به 5/1 تا 2 کیلوگرم بذر با کیفیت مطلوب نیاز است.

روش کاشت خرگوشک ( گل ماهور )

کاشت خرگوشک توسط بذر و به روش مستقیم صورت می گیرد. خرگوشک در سطوح وسیع به طور ردیفی کشت می شود. چنانچه بذرها در بهار کشت شود تیمار چینه سرمایی جهت تسریع در جوانه زنی ضرورت دارد. پس از کاشت برای تراکم بخشیدن به لایه سطحی خاک ، انجام غلتک مناسبی سبب تسریع در جوانه زنی بذرها می شود. بذرهای کشت شده در فصل پاییز پس از طی دوره سرما در اوایل بهار سبز می شوند. پس از سبز شدن بوته ها در طول ردیفها به تعداد مناسب باید تنک کرد.

مراقبت و نگهداری خرگوشک ( گل ماهور )

رشد اولیه گیاه خرگوشک بسیار کند و بطئی است و در سال اول رویش تنها برگهای طوقه ای تشکیل می شود. گسترش علفهای هرز تاثیر نامطلوبی در رشد و عملکرد این گیاه دارد. از این رو تهیه بستر عاری از علف هرز ضروری است. مبارزه با علفهای هرز در طول رویش گیاهان نیز ضرورت دارد. در مرحله چهار تا هشت برگی انجام کولتیواتور مناسبی بین ردیفها سبب تسریع در رویش گیاهان می شود. از آن جا که این گیاهان برگهای طویلی دارند و چنانچه متراکم کشت شوند به شدت از عملکرد گل کاسته می شود لذا بوته ها را در طول ردیفها طوری باید تنک کرد که در هر متر طول ردیف چهار تا شش گیاه باقی بماند.

در طول رویش گیاهان ، آفات ممکن است صدمه های زیادی به محصول وارد کنند. مهمترین این آفتها عبارتند از شته و لارو نوعی پروانه که از ریشه تغذیه می کند. علیه این آفتها از آفت کشهای مناسب باید استفاده کرد.

برداشت محصول خرگوشک ( گل ماهور )

گلها معمولا هنگام شب باز می شوند و به طرف ظهر به تدریج بسته شده (به صورت پژمرده در می آیند) و از طراوت آنها کاسته می شود. زمان مناسب برای جمع آوری گلها یک روز آفتابی ساعت 9 تا 11 قبل از ظهر است. گلها را از خرداد تا اوایل مرداد به تدریج می توان برداشت کرد. از این رو زمان کافی برای برداشت گلها وجود دارد و طی چند هفته می توان آنها را جمع آوری کرد. اگرچه گلها را می توان همراه با کاسبرگها برداشت کرد ولی بهتر است که فقط گلها (بدون کاسبرگ) برداشت شوند. گلها را باید در سبدهایی که اطراف آنها سوراخهای مناسبی تعبیه شده باشد (جهت عبور و ورود هوا قرار داد. و نباید آنها را به صورت فشرده و متراکم در سبد یا ظروف دیگر جای داد، زیرا سبب شکستگی گلبرگها و تغییر رنگ آنها از زرد روشن به قهوه ای تیره می شود و تاثیر نامناسبی روی مواد موثره آنها بر جای می گذارد و در چنین شرایطی غیر قابل استفاده می شوند. گلهای برداشت شده را به سرعت باید خشک کرد. تاخیر در خشک کردن گلها تاثیر نامطلوبی بر مواد موثره آنها می گذارد. گلها را در سایه و یا با استفاده از خشک کنهای الکتریکی در دمای 45 تا 50 درجه سانتی گراد می توان خشک کرد. هنگام خشک کردن بهتر است گلها به صورت وارونه قرار نگیرند. خشک شدن تدریجی گلها و همچنین وجود رطوبت در آنها سبب تغییر رنگ آنها می شود (به رنگ قهوه ای) و آنها را غیر قابل استفاده می نماید.

گلهای خشک شده رطوبت را به شدت جذب می کنند. پس از خشک شدن باید آنها را در کیسه های پلاستیکی فاقد هوا قرار داد و با بستن در آن مانع ورود هوا به داخل آن شد. افرادی که معمولا به گل حساسیت دارند و تماس آنها با گل سبب سرفه و همچنین خارش بدن آنها می شود، نباید در امر خشک کردن و بسته بندی گلها شرکت نمایند.

چنانچه هدف از کشت خرگوشک استفاده از برگهای آن باشد از سال اول رویش می توان برگها را به تدریج برداشت کرد. برگها را باید طوری برداشت کرد که باعث خشک شدن گیاه نشود، از این رو برگهایی را که در محورهای خارجی دایره ای شکل قرار دارند باید برداشت شوند. در سال دوم رویش تا قبل از به ساقه رفتن گیاه می توان برگها را برداشت کرد.

عملکرد برگ خشک 1 تا 5/1 تن در هکتار می باشد.

جمع آوری بذر خرگوشک ( گل ماهور )

چنانچه هدف از کشت خرگوشک برداشت بذر آن باشد از برداشت گلها باید خودداری نمود. بذرهای این گیاه به طور همزمان نمی رسند و پس از رسیدن به اطراف ریزش می کنند.

بذر خرگوشک را دو مرحله می توان برداشت کرد. در مرحله اول هنگامی که یک سوم بذرها رسیده اند باید ساقه های گل دهنده را قطع کرد و در مکانی مناسب قرار داد تا همه خشک شوند. در مرحله دوم پس از خشک شدن، آنها را باید بوجاری و بذرها را پس از تمیز کردن بسته بندی نمود.

  • گل ماهور
  • گل ماهور
  • گل ماهور
  • گل ماهور
  • گل ماهور
  • گل ماهور
  • گل ماهور
  • گل ماهور
  • گل ماهور
  • گل ماهور

سرخدار

نام انگلیسی: Yew

نام علمی: Taxus baccata L.

خانواده: Taxaceae

مقدمه ای بر سرخدار

سرخدار نام درختی است که از ایام قدیم الایام مورد توجه انسان بوده و شواهد تاریخی نشان می دهد که استفاده از چوب و قسمت های مختلف این گیاه برای درمان بیماری ها در بین مردم مرسوم بوده است. در زمان های گذشته از این گیاه برای معالجه دیفتری، غش و صرع و همچنین به عنوان ماده مغذی قلب استفاده می شده است. از چوب این گیاه نیز در ساخت اسکلت خانه ها، زین و برگ اسب و سایر وسایل جنگی و خانگی (مانند شانه های چوبی) استفاده می شده است.

نام این درخت از کلمه توکزیک به معنای سم گرفته شده که نشان دهنده سمی بودن این گیاه است. به طوری که در زمان های گذشته برای سمی کردن نیزه های جنگی از مواد سمی حاصل از این درخت استفاده می کرده اند.

تئوفراست حکیم نامدار یونان باستان، در قرن سوم قبل از میلاد مسیح از سمی بودن این گیاه برای اسب و سایر موجودات (مانند موش و خرگوش) مطلع بوده و در نوشته های خود نیز به این موارد اشاره کرده است. کلمه باکاتا از ریشه بو به معنای کمان گرفته شده است که نشان می دهد در زمان‌ های گذشته از چوب سرخدار، کمان تهیه می کرده اند.

از سال 1945 تحقیقات گسترده ای روی سرخدار انجام شد و محققان به وجود مواد موثره بسیار ارزشمندی در پوست و برخی دیگر از اندام های سرخدار پی برده و متوجه اثرات فیزیولوژیکی و بیواکتیویتی آنها بر پیکر موجودات زنده شدند.

برای اولین بار در سال 1971 یک دی ترپنوئید به نام تاکزول از پوست این درخت استخراج شد که بعدها به عنوان یک ماده ضد سرطانی بسیار مهم، مورد توجه قرار گرفت. در حال حاضر در اکثر مراجع علمی و فارماکوپه های معتبر از چوب، شاخه های جوان و برگ های سوزنی سرخدار به عنوان دارو یاد شده و خواص دارویی آنها مورد تاکید قرار گرفته است. مواد موثره این گیاه به عنوان ما ده ضد سرطانی بسیار مهم مورد توجه است. تاکزول بدون اینکه تاثیری بر روی سنتز DNA، RNA و پروتئین ها داشته باشد از عوامل بازدارنده تقسیم سلولی است. از این رو هم اکنون دارو هایی برای درمان سرطان های خون، ریه، سینه و رحم از این گیاه تهیه می شود.

میوه های فاقد دانه گیاه سرخدار نرم کننده بوده و از آن برای معالجه سرفه و همچنین به عنوان ماده ای ملین استفاده می شود. این میوه همچنین اثر ضد قارچی دارد.

مواد موثره استخراج شده از سرخدار به لحاظ اثرات درمانی بسیار ارزشمند، مقدار بسیار کم آنها در پوست، کارایی بسیار موثر در درمان سرطان و همچنین ساختمتن شیمیایی پیچیده، بسیار پیچیده، بسیار گران (هر کیلوگرم معادل 5/1 میلیون دلار) می باشد.

از مواد موثره سرخدار دارو های مختلفی تهیه و به بازار دارویی عرضه شده است که مهمترین آنها داروی تاکزول (ساخت شرکت بریستول مایرز اسکوئیب آمریکا) و داروی آنزاتاکس (ساخت شرکت ماین فارمای استرالیا) می باشد.

در کشور ژاپن نیز از طریق کشت تعلیقی همه ساله مقادیر قابل توجهی تاکزول تولید می شود. میانگین مقدار مصرف ماده موثره تاکزول در جهان در حدود 700 گرم در سال می باشد.

در حال حاضر در برخی از نقاط جهان، بعضی از گونه های سرخدار به عنوان درخت زینتی در پارک ها و باغ ها کشت می شود.

مشخصات گیاه سرخدار

سرخدار درختی همیشه سبز است. این گیاه متعلق به تیره سرخدار بوده و منشا آن اروپا، غرب آسیا و شمال آفریقا گزارش شده است. هشت گونه متعلق به جنس تاکزوس شناخته شده است که عبارتند از گونه باکاتا، که در اروپا، غرب آسیا و شمال آفریقا می روید.

گونه برویفولیا که در غرب آمریکا گسترش دارد. گونه کانادنزیس که پراکنش آن در شرق آتلانتیک گزارش شده است. گونه سلبیکا در چین می روید، گونه کاسپیدات سیبت که در ژاپن گسترش دارد. گونه فلوریدانا در ایالت فلوریدای آمریکا گسترش دارد. گونه گلوبوزا که منشا آن مکزیک گزارش شده است و بالاخره گونه والیچیانا که در ارتفاعات هیمالیا گسترش دارد.

سرخدار درختی به ارتفاع 10 تا 20 و گاهی 25 متر است، لیکن ممکن است تحت شرایط اقلیمی خاص ارتفاع درختان کوتاهتر (5 متر) نیز باشد. این گیاه رشد و نمو بسیار کند دارد ولی از طول عمر بیار زیادی (تا 1500 سال) برخوردار است. ساقه و چوب این گیاه محکم و سطح آن از الیاف ظریفی پوشیده شده است. تاج این گیاه کم و بیش فنجانی شکل است.

برگ ها باریک، بلند به رنگ سبز تیره بوده که سطح زیرین برگ روشن تر از قسمت فوقانی آن است. طول برگ دو تا سه سانتی متر و عرض آن به 2 تا 5/2 میلی متر می رسد. در قسمت تحتانی برگ دو شیار به رنگ سبز روشن مشاهده می شود.

سرخدار گیاهی دو پایه است که گل های نر و ماده جدا از هم روی گیاه مشاهده می شوند. گل فاقد کاسه و جام است. گل نر دارای 4 تا 12 پرچم متراکم می باشد. گل ماده شبیه یک جوانه کوچک و دارای یک تخمدان برهنه بوده که درون یک اندام پیاله مانند قرار گرفته است.

این اندام با رسیدن بذر، حالتی گوشتی (آریل) به خود گرفته و رنگ آن قرمز می شود و نهایتا به شکل یک میوه بسته در می آید که قسمت فوقانی آن باز می باشد.

وزن هزار دانه سرخدار در حدود 50 گرم است. ریشه سرخدار مستقیم است و علی رغم اندام هوایی مرتفعی که دارد، خیلی عمیق و طویل نمی باشد.

ریشه در خاک های سنگی و در مناطق صخره ای در سطوح فوقانی خاک گسترش یافته و خود را تثبیت می کند.

ریشه سرخدار با قارچ های میکوریزا به شکل درونی زندگی همزیستی دارد.

همزیستی مواد موثره سرخدار را دی ترپنوئید های متعلق به گروه تاگزان ها تشکیل می دهند. تاکنون بیش از 350 تاگزان (مشتقات دی ترپنوئیدی) در گونه های مختلف سرخدار شناسایی شده است. پاکلی تازول، باکاتین، 10- دی استیل با کاتین، 10- دی استیل تاکزول، سفالومانین، برویفولیول و گلیکوزید های سیانوژنی از مواد موثره مهم سرخدار هستند. مقدار این مواد در اندام های مختلف گیاه متفاوت است. بیشترین مقدار تاکزول ها (2/0 تا 7/0 درصد وزن خشک) را می توان از قسمت انتهایی شاخه ها (نوک شاخه ها و ساقه ها) و کمترین مقدار (02/0 درصد) آن را می توان از بذرها استخراج کرد. برگ های گونه برویفولیا حاوی 02/0 درصد پاکلی تاکزول است. از ساقه های گونه باکاتا 03/0 تا 2/0 درصد 10- دی استیل باکتین استخراج شده است

بعضی محققین اعلام کرده اند بیشترین مقدار تاکزول در برگ ها (02/0 تا 05/0 درصد وزن خشک) و سپس در ریشه ها (02/0 تا 04/0 درصد وزن خشک) وجود دارد. طبق اضهارات آنها مقدار تاکزول در شاخه ها 001/0 تا 005/0 درصد وزن خشک می باشد.

به خاطر وجود مواد موثره فوق الذکر، تمام اندام های این گیاه به جز میوه های قرمز رنگ و فاقد دانه آن شدیدا سمی است.

نیازهای اکولوژیکی سرخدار

سرخدار گیاهی سایه پسند است و در لایه های زیرین (اشکوب های پایین) جنگل های مرطوب و مه گرفته راش و ممرز سازگاری مناسبی دارد. این گیاه در اوایل رویش (سنین نونهالی) به نور زیاد نیاز نداشته و قادر است با استفاده از حداقل نور، عمل فتوسنتز را انجام دهد. سرخدار برای مدت کوتاهی قادر به تحمل خشکی است.

شرایط اقلیمی، تاثیر عمده ای بر کیفیت و کیفیت مواد موثره سرخدار دارد. نور یکی از مهمترین فاکتور های اقلیمی است.

اگر چه این گیاه در سایه و آفتاب می روید ولی مقدار تاکزول گیاهانی که در سایه می رویند به مراتب بیشتر از گیاهان رویش یافته در آفتاب است. دما نیز نقش مهمی در مواد موثره گیاه سرخدار دارد. به طوری که گیاهانی که در اماکن مرطوب و سرد می رویند در مقایسه با گیاهان مناطق گرمتر، تاکزول بیشتری را در خود ساخته و ذخیره می کنند.

سرخدار تقریبا در هر نوع خاکی می روید ولی خاک های رسوبی حاوی مقادیر فراوان ترکیب های هوموسی و آهکی با پی اچ قلیایی، خاک های بسیار مناسبی برای کشت سرخدار است. سرخدار در طول رویش به عناصری مانند پتاس، فسفر و کلسیم به مقادیر فراوانی نیاز داشته و وجود این عناصر سبب افزایش تولید مواد موثره در گیاه می شود. سرخدار به سرمای های شدید که مدت آن طولانی باشد، حساس است به طوری که دمای 20 – درجه سانتی گراد سبب خشک شدن گیاه می شود.

عده ای از محققین معتقدند که انجام هرس مناسب و به موقع سبب باز شدن میوه ها و فعال شدن جوانه های رویشی که بر روی ساقه های مسن و پیر قرار گرفته اند گردیده و در نتیجه موجب تولید ساقه های متعدد می شود.

تکثیر گیاه سرخدار

تکثیر گیاه سرخدار به دو روش جنسی (توسط بذر) و غیر جنسی (تکثیر رویشی) امکان پذیر است.

تکثیر جنسی: تکثیر جنسی توسط بذر صورت می گیرد. دوره خواب بذر سرخدار دو تا چهار سال بوده و سبز شدن آن در گلخانه، بیش از یکسال به طول می انجامد. به منظور افزایش قوه نامیه بذر باید آن را تیمار کرد. تیمار چینه سرمایی، تیمار توام اسید جبرلیک و تیمار دمایی ( یک ساعت در دمای 30 درجه سانتی گراد سپس چند ساعت در دمای 5 – درجه سانتی گراد) سبب افزایش قوه نامیه بذور سرخدار می شود.

پس از کاشت بذر در خزانه، دانهال های دو تا سه ساله را باید به زمین اصلی منتقل کرد.

تکثیر رویشی (غیر جنسی): تکثیر رویشی سرخدار به صورت تهیه قلمه و ریشه دار کردن آنها انجام می گیرد. عوامل متعددی مانند نوع بستر، نوع قلمه، شرایط اقلیمی محل خزانه و وضعیت پایه مادری (از نظر سلامت و آلودگی پایه مادری) در ریشه زایی قلمه ها موثر است. ماه های مرداد و شهریور زمان مناسبی برای تهیه و کاشت آنها در گلخانه می باشد. برای تهیه قلمه می بایست از ناحیه انتهایی ساقه های دو تا سه ساله قطعاتی به طول 10 الی 20 سانتی متر را جدا کرد. جهت تسریع در ریشه‌ زایی قلمه می‌توان از برخی محرک‌ های هورمونی مانند ایندول بوتیریک اسید 8/0 تا 6/1 درصد استفاده کرد. پس از تیمار قلمه ها با هورمون مذکور آنها را باید در بسترهای مخصوص (پیت ماس و ماسه به نسبت 3 به 1) که به این منظور تهیه شده‌اند، کشت نمود. در هر مترمربع فضای بستر خزانه می توان 400 تا 500 قلمه را کشت نمود. قلمه ها پس از 4 تا 7 ماه ریشه دار شده و آماده انتقال قلمه ها از خزانه به زمین اصلی است. در شرایط اقلیمی خاص می توان قلمه ها را 3 تا 5 سال در خزانه نگهداری و سپس به زمین اصلی منتقل نمود.

مراقبت و نگهداری سرخدار

از آنجا که رویش بذر در خزانه بسیار کند و بطئی است لذا وجین علف های هرز سطح خزانه و آبیاری منظم آن نقش عمده ای در سبز شدن بذور سرخدار دارد.

در تکثیر غیرجنسی نیز قلمه ها پس از 4 تا 7 ماه ریشه دار می شوند که در طی این مدت باید به آبیاری منظم قلمه ها و وجین علف های هرز سطح خزانه پرداخت.

گونه های مختلف جنس اوتیورینجوس از انواده سرخرطومی ها از جمله آفاتی هستند که با تغذیه از قسمت های مختلف گیاه صدمات جبران ناپذیری را به محصول وارد می کنند. آفت اوتیورینجوس سولکاتوس یکی از مهمترین آفات درخت سرخدار است. لاروهای این آفت از لاروهای این آفت از ریشه گیاه میزبان تغذیه کرده و می توانند صدمات جبران ناپذیری را به گیاهان وارد کنند. از این رو مبارزه مبارزه با این آفت در طول رویش گیاه ضروری است.

 


از مهمترین بیماری های قارچی سرخدار، پوسیدگی ریشه می باشد. عامل این بیماری قارچ فیتوفتورا لاترایس می باشد که توسط آبهای جاری گسترش می یابد. این قارچ سبب پوسیدگی ریشه شده و علائمی مانند پژمردگی، بی رنگی و قهوه ای شدن اندام های درخت را سبب می شود. که در نهایت منجر به مرگ گیاه می گردد.

مبارزه با این بیماری بسیار مشکل است. لذا پیشگیری از ابتلا گیاهان به این بیماری بسیار اهمیت دارد. از این رو توصیه می شود از کشت سرخدار در اماکنی که سابقه این بیماری در خاک وجود دارد جلوگیری گردد.

بیماری حلقه قرمز نیز بیماری هایی است که همواره سرخدار را تهدید می کند. عامل این بیماری قارچی به نام فلینوس پینی است. این بیماری در جنگل های مخروطیان شایع می باشد. در درختان مبتلا به این بیماری علائم پوسیدگی به صورت لکه های قرمز رنگی در قسمت میانی چوب (مغز چوب) ظاهر می شود که در مقطع عرضی به صورت یک حلقه کاملا مشخص دیده شده و به این دلیل به این بیماری، بیماری حلقه قرمز گفته می شود.

قارچ فلینوس هارتیجی نیز عامل انشعاب های خشک شده درخت و یا گاهی در محل فعالیت انگل دارواش مشاهده می شود. درختان آلوده به این بیماری معمولا در اثر وزش باد می شکنند. این آلودگی معمولا در ارتفاع 6 متری از سطح زمین و یا گاهی در ارتفاع یک تا دو متری اط سطح درختان ظاهر می شود.

قارچ های عامل بیماری سیاهی ریشه با سیلیندروکارپن رادیکالیس و عامل بیماری نهال به نام میسیلیوم رادیسیس آتروویرنس نیز از دیگر عواملی هستند که سبب پوسیدگی چوب نهال ها می شوند. قارچ عامل بیماری مرگ نهال یکی از قارچ های همزیست (میکوریزای خارجی) بوده که با ایجاد پوشش پنبه ای در ریشه سبب افزایش جذب مواد معدنی از خاک نیز می شود.

بیماری های سوختگی زرد برگ (عامل قارچی ماکروفوما تاکسی) و بیماری تاول زرد برگ (عامل قارچی، اسفارولینا تاکسی) از بیماری های دیگر سرخدار هستند که روی برگ ها ظاهر شده و باعث ریزش برگ ها می شوند.

برداشت محصول سرخدار

زمان برداشت اندام های حاوی مواد موثره درخت سرخدار به شدت بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه دارد. از این رو در هر اقلیمی باید کمیت و کیفیت این مواد در زمان های مختلف مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به آن، در مناسب ترین زمان برداشت شوند.

برنات معتقد است اگر چه نوک شاخه ها در فصل بهار از بیشترین میزان مواد موثره برخوردارند، ولی فصل بهار زمان مناسبی برای برداشت آنها نیست زیرا ممکن است صدمات جبران ناپذیری به گیاه وارد شود. وی اظهار می دارد اواخر تابستان زمان مناسبی برای برداشت شاخه ها است.

برخی دیگر از محققان معتقدند اوائل تابستان مناسب ترین زمان برای برداشت پوست (ساقه های جوان) و برگ درخت سرخدار است.

فرایند های پس از برداشت، بخصوص خشک کردن نیز در کمیت و کیفیت مواد موثره سرخدار بسیار موثر است. مواد موثره برگ هایی که 8 تا 10 روز در هوای ازاد و در دمای محیط خشک شده اند به مراتب بیشتر از برگ هایی است که در خشک کن و در دمای 60 درجه سانتی گراد خشک شده اند. نسبت اندام های تازه 3 تا 4 به 1 است.

پونه

نام انگلیسی: Flea mint

نام علمی: Mentha pulegium

خانواده: Lamiaceae

گیاه پونه گونه دیگری از جنس Mentha می‌باشد. پونه نسبت به نعناع سازگاری اقلیمی بیشتری دارد و از نظر دارویی به واسطه اسانس های پوله ژون (92 – 27 درصد) و آزولن (به عنوان ضد التهاب) مورد توجه است. برگ های پونه بیشتر خاکستری بوده و در ایران انواع خودروی آن به طور معمول در کنار نهرهای آب، در همه مناطق گسترش دارد. موارد مصرف گیاه پونه مشابه با نعناع است و لفزون بر خاصیت ضد نفخ، صفرا آور بوده و در تهیه سوپ و دارو بکار می رود. این گیاه کمتر کشت و کار شده و به طور معمول انواع خودروی آن جمع آوری می شود.

  • پونه
  • پونه
  • پونه

اسطوخودوس انگلیسی ( اسطوخودوس دورگ )

نام انگلیسی: lavandin

نام علمی: Lavandulae intermedia

خانواده: Labiatae

مقدمه ای بر اسطوخودوس انگلیسی ( اسطوخودوس دورگ )

اسطوخودوس انگلیسی (اسطوخودوس دورگ) احتمالا از قرن شانزدهم میلادی شناخته شده و کشت می شده است. در گذشته برای معطر کردن لباسها و همچنین دفع حشرات از گلهای این گیاه استفاده می کردند.

در فارماکوپه های معتبر از اسطوخودوس انگلیسی به عنوان یک گیاه دارویی یاد شده و خواص درمانی آن مورد بررسی قرار گرفته است. برای درمان رماتیسم و همچنین برای معالجه برخی ناراحتیهای مربوط به سیستم عصبی از مواد موثره این گیاه استفاده می شود.

اسانس اسطوخودوس انگلیسی همانند اسانس اسطوخودوس فرانسوی در صنایع بهداشتی و آرایشی موارد استعمال فراوانی دارد. این اسانس خاصیت ضد باکتریایی نیز دارد.

از اسانس این گیاه به عنوان ماده ای برای رنگ کردن نقاشی بر روی ظروف چینی استفاده می شده است.

اسطوخودوس انگلیسی در سطوح وسیعی در کشورهای ایتالیا، انگلیس، ژاپن، الجزایر، فرانسه و مجارستان کشت می شود.

مشخصات گیاه اسطوخودوس انگلیسی ( اسطوخودوس دورگ )

اسطوخودوس انگلیسی (با گونه های بورتانی و هیبریدا هم نام است) گیاهی خشبی و چند ساله است. عده ای از محققان معتقدند که این گیاه آمیزش گونه انگوستی فولیا و لاتیفولیا به وجود آمده است. منشا آن نواحی بیابانی و کم آب آلپ در خاکهای شنی جنوب فرانسه و اسپانیا گزارش شده و در ارتفاعات 700 تا 1000 متری از سطح دریا می روید.

ریشه اصلی این گیاه طویل و چوبی و طول آن دو تا جهار متر است. ساقه ضخیم، قهوه ای رنگ و حاوی انشعابهای فراوانی است که به گیاه ظاهری شبیه به نیمکره می دهد. قطر نیمکره در گیاهان چند ساله به 150 سانتی متر می رسد. ارتفاع ساقه بین 80 تا 100 سانتی متر است. ارتفاع ساقه های گل دهنده اسطوخودوس انگلیسی 60 تا 90 سانتی متر و بر خلاف ساقه گل دهنده اسطوخودوس فرانسوی معمولا منشعب است. برگها به رنگ سبز تیره (تیره تر از اسطوخودوس فرانسوی) و نیزه ای شکل است. طول برگها پنج تا هفت سانتی متر و پهن تر از اسطوخودوس فرانسوی می باشد، به طوری که عرض آنها به 8/0 تا 1 سانتی متر می رسد. سطح برگها پوشیده از کرکهای ظریفی است. گلها آبی رنگ و در انتهای ساقه های گل دهنده به صورت خوشه های مجتمع قرار می گیرند.

اسطوخودوس انگلیسی بذر تولید نمی کند و یا در صورت تولید، فاقد قوه رویشی است.

پیکر رویشی و گلها حاوی اسانس هستند. بیشترین مقدار اسانس در گلها ساخته و ذخیره می شود. مقدار اسانس به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین 9/0 تا 5 درصد است. مهمترین ترکیبات اسانس را "لینالیل استات" (7 تا 30 درصد) تشکیل می دهد. از ترکیبات دیگر اسانس می توان از "بورنئول" (اسانس اسطوخودوس فرانسوی فاقد این ماده است) ، "کامفور"،"ژرانیول" و هیدروکربورهای ترپنوئید نام برد.

رشد اولیه این گیاه بسیار کند است. گلها در مقایسه با اسطوخودوس فرانسوی با تاخیر ظاهر می شوند، به طوری که اولین گلها در اواسط تابستان (تیر) پدیدار می شوند.

نیازهای اکولوژیکی اسطوخودوس انگلیسی ( اسطوخودوس دورگ )

نیازهای اکولوژیکی این گیاه شبیه به اسطوخودوس فرانسوی است.

"پی اچ" خاک برای اسطوخودوس انگلیسی بین 5/6 تا 8 مناسب است.

تناوب کاشت اسطوخودوس انگلیسی ( اسطوخودوس دورگ )

اسطوخودوس انگلیسی نیز 15 تا 20 سال در یک منطقه باقی می ماند و باید با گیاهانی به تناوب کشت شوند که نه تنها به مواد و عناصر غذایی فراوانی نیاز نداشته باشند بلکه سبب گسترش و توسعه علف های هرز نشوند.

مواد و عناصر غذایی مورد نیاز اسطوخودوس انگلیسی ( اسطوخودوس دورگ )

نیاز غذایی این گیاه همانند نیاز غذایی اسطوخودوس فرانسوی است.

آماده سازی خاک اسطوخودوس انگلیسی ( اسطوخودوس دورگ )

اسطوخودوس انگلیسی 15 تا 20 سال در یک منطقه باقی می ماند. از این رو قبل از کشت خاک را باید کاملا آماده نمود. پس از اضافه کردن کودهای مورد نیاز (اعم از حیوانی یا شیمیایی) در فصل پاییز شخم عمیقی زده می شود. این گیاه چون به آب ایستایی بسیار حساس است،زمین باید کاملا صاف و فاقد هرگونه پستی و بلندی باشد.

تاریخ و فواصل کاشت اسطوخودوس انگلیسی ( اسطوخودوس دورگ )

فصل پاییز زمان مناسبی برای ریشه دار کردن قلمه های ساقه ای در خزانه زیر پلاستیک و اواسط بهار نیز زمان مناسبی برای ریشه دار کردن آنها در خزانه هوای آزاد است.

فصل بهار یا پاییز سال بعد زمانهای مناسبی برای انتقال قلمه های ریشه دار شده به زمین اصلی است.

زمان مناسب برای خوابانیدن تپه ای (کپه ای) اسطوخودوس انگلیسی اوایل بهار می باشد. فصل پاییز بوته های ریشه دار شده را می توان به زمین اصلی منتقل کرد.

در دو حالت بوته ها در ردیفهایی به فاصله 150 سانتی متر و فاصله دو بوته در هر متر طولی 100 سانتی متر در زمین اصلی کشت می شوند.

روش کاشت اسطوخودوس انگلیسی ( اسطوخودوس دورگ )

اسطوخودوس های دو رگ بذر تولید نمی کنند و در صورت تولید عقیم خواهند بود. از این رو تکثیر این گیاه تنها به روش رویشی امکان پذیر است. یکی از روشهای تکثیر رویشی این گیاهان انتقال ساقه های سبز و جوان یا ساقه های چوبی ریشه دار شده به زمین اصلی است. از پایه های مادری یک ساله ساقه های سبز یا از پایه های مادری چهار تا پنج ساله ساقه های چوبی به طول 12 تا 20سانتی متر جدا می کنند و سپس به ریشه دار کردن آنها در خزانه زیر پلاستیک یا خزانه هوای آزاد اقدام می نمایند. برای ریشه دار کردن قلمه ها و کشت آنها به زمین اصلی همان شرایطی را باید به کار برد که برای اسطوخودوس فرانسوی استفاده می شود.

تکثیر از طریق خوابانیدن تپه ای نیز روش دیگری برای تکثیر اسطوخودوس انگلیسی است. این روش در مقایسه با روش قبلی کار کمتری را می طلبد و از اطمینان بیشتری نیز برخوردار است. گیاهان سه تا چهار ساله سالم و عاری از هر گونه آلودگی قارچی یا باکتریایی را باید انتخاب کرد. انتخاب گیاهان مسن تر و گیاهانی که ساقه های ضخیم (بیش از 5/1 تا 2 سانتی متر) دارند مناسب نیست زیرا احتمال ریشه دار شدن آنها کم است یا ریشه های ضعیف و نامناسبی تولید خواهند کرد. پس از انتخاب گیاهان مناسب اوایل بهار به ضخامت 20 تا 25 سانتی متر اطراف آنها را با خاک می پوشانند و سپس قسمت فوقانی آن به ضخامت چهار تا پنج سانتی متر خاک نرم و فاقد هر گونه سنگ یا کلوخ اضافه می کنند. حداکثر ارتفاع تپه ایجاد شده روی گیاه از سطح زمین 30 سانتی متر می باشد. به منظور جلوگیری از آب ماندگی بر روی تپه هاشیارهایی ایجاد می شود تا آب حاصل از باران یا آبیاری بارانی را به طرف پائین هدایت کنند.

هر کارگر قادر است در هر 8 تا 10 پایه مادری سه تا چهار ساله را با خاک بپوشاند. در انتهای هر ساقه ریشه های مناسبی تشکیل می شود. چنانچه هوا خشک باشد یا گیاهان به موقع آبیاری نشوند ساقه ها قادر به تولید ریشه نخواهند بود.

فصل پاییز هنکامی که هوا ابری باشد خاک اطراف پایه مادری را کنار می زنند و سپس با چاقو به جدا کردن ساقه های ریشه دار شده اقدام می کنند( انجام این عمل در روزهای آفتابی مناسب نیست.) سپس بوته های جدا شده را به سرعت در زمینهای اصلی – با حفظ فواصل مناسب – باید کشت کرد. از هر گیاه سه تا چهار ساله می توان 100 تا 150 بوته ریشه دار شده به دست آورد. برای هر کتار زمین به 14 تا 15 هزار بوته نیاز است.

در بعضی کشورها مانند روسیه، خوابانیدن اسطوخودوس به روش دیگری انجام می گیرد. در این کشورها پس از انتخاب پایه مادری سه تا چهار ساله ، در فصل پاییز اندامهای هوایی گیاهان (شاخه ها و سرشاخه ها) را به طول 8 تا 10 سانتی متر قطع می کنند. سپس همه پیکر گیاه را باخاک نرم می پوشانند. در فصل پاییز نیز مجددا اقدام به بریدنساقه های جوان تولید شده می کنند. ساقه های تولید شده تا فصل پاییز همان سال تولید ریشه های مناسبی می کنند. پس از جدا کردن این ساقه ها ، آنها را به مدت یک سال در خزانه هوای آراد که کنترل آنها از نظر آبیاری و حفاظت در برابر سرما آسانتر است کشت می کنند تا ساقه هایی محکم و ریشه هایی قوی تولید شود.

یک سال بعد آنها را به زمینهای دائمی منتقل می کنند. چون این روش متضمن کار و هزینه بیشتری است. از آن در اقلیمهایی استفاده می شود که زمستانهای بسیار سرد و طولانی داشته باشند.

مراقبت و نگهداری اسطوخودوس انگلیسی ( اسطوخودوس دورگ )

تماو مواردی که در طول کاشت، داشت و برداشت اسطوخودوس فرانسوی اجرا می شود در مورد این گیاه نیز باید رعایت گردد.

عمل جوان کردن برای اسطوخودوسهای دورگ قابل اجرا نیست. زیرا، با گذشت سن اسطوخودوس انگلیسی و با قطع ساقه های آنها گیاهان به تولید شاخه های جدید قادر نمی باشند.

برداشت محصول اسطوخودوس انگلیسی ( اسطوخودوس دورگ )

برداشت محصول اسطوخودوس انگلیسی همانند برداشت اسطوخودوس فرانسوی است. در سطح وسیع کشت گلها را باید توسط ماشین برداشت کرد.

عملکرد گل تازه در سال دوم رویش 1 تا 5/1 تن در هکتار و در سال چهارم 4 تا 5 تن و از سال پنجم به بعد عملکرد به 5 تا 7 تن در هکتار می رسد.

معمولا از هر 8 تا 10 کیلوگرم گل تازه پس از خشک شدن به یک کیلوگرم گل خشک تبدیل می شود.

مقدار اسانس نیزبا توجه به عملکرد گل متفاوت است. در سال دوم رویش 10 تا 15 کیلوگرم، در سال سوم 25 تا 30 کیلوگرم، در سال چهارم 40 تا 50 کیلوگرم و از سال پنجم به بعد 50 تا 70 کیلوگرم اسانس از هر هکتار استحصال می شود.

جینکو

نام انگلیسی: Ginkgo (Maidenhair)

نام علمی: Ginkgo bilobal L.

خانواده: Ginkgoaceae

مقدمه ای بر جینکو

درخت جینکو تنها جنس و گونه گیاهی بازمانده از تیره جینکو می باشد. قدمت فسیل های یافت شده از برگ و تنه درخت جینکو به اوایل دوران ژوراسیک یعنی 190 میلیون سال پیش باز می گردد.

به طوری که، قدیمی ترین فسیل این درخت از یک منطقه که در حال حاضر قسمت آسیایی اتحاد جماهیر شوروی سابق می باشد. آثار به جا مانده از درخت جینکو نشان می دهد که این درخت از دوره پرمین (200 تا 225 میلیون سال پیش) یعنی زمانی که داینوسورها وجود داشته اند نیز موجود بوده است و پراکنش آن در دوره ژوراسیک به اوج خود رسیده و برگ این گیاه از آن زمان تاکنون بدون تغییر مانده است. در آن زمان گونه های جینکو، در مناطق مالی کره زمین به دلیل دارا بودن اقلیم نه چندان سرد پراکنده بودند. طی دوران اولیگوسن، هنگامی که آب و هوای طمین سرد شد، گونه های این درخت به سمت مناطق جوبی گستر یافتند. از این رو محل های پیدایش فسیل این گیاه به سرعت کاهش یافت تا اینکه نزدیک به هفت میلیون سال پیش، جینکو از شمار فسیل های منطقه آمریکای شمالی حذف شد.

دانشمندان چنین تصور می کردند که این گیاه منقرض شده است و لیکن این درخت در اثر حوادث و وقایع ناشناخته ای تا به امروز زنده مانده است.

درخت جینکو در ژاپن ایکو و میوه آن جینان نامیده شده و مظهر دیرپایی و عمر طولانی است. این درخت در آئین بودا یک درخت مقدس به شمار می آمده و اغلب نزدیک معابد کاشته می شده است. این گیاه توسط راهبان بودایی در اطراف صومعه هایی که در کوهها بوده، کشت می شده از این رو، راهبان نقش مهمی را در حفظ این درخت داشته اند.

شاید به همین دلیل درختان بسیار مسن امروزی در باغهای قدیمی متعلق به معابد، مکانهای مقدس زیارتگاهی و قلعه ها و کاخهای قدیمی مشاهده می شوند. ابتدا تصور می شد این گیاه منقرض شده است تا اینکه اواسط دهه 1700 در چین یافت شد. چارلز داروین این درخت را یک فسیل زنده نامید. اولین تعریف و نامگذاری این گیاه در سال 1771 توسط لینه انجام شد. در سال 1895 یک گیاه شناس ژاپنی بنام هیراس متوجه شد که تخمک های این گیاه توسط اسپرم متحرک بارور شده و عمل لقاح توسط لوله هایی مشابه لوله های گرده انجام می گیرد. این نوع تلقیح، با ساختار تلقیح دیگر مخروطیان و گیاهان گلدار متفاوت است. چرا که، مخروطیان و گیاهان گلدار، اندامهای غیر متحرک دارند، در حالی که اسپرم های متحرک تنها در گیاهان پست تر مانند خزه ها و سیکادها مشاهده می شوند. این کشف منحصر به فرد بودن درخت جینکو را نشان می دهد.

در خت جینکو هزاران سال زندگی می کند. عمر طولانی این درخت را به سرسختی و مقاومت ژنتیکی آن نسبت می دهند. جینکو در شهرهای آلوده به عنوان یک درخت مقاوم شناخته می شود. این گیاه در جایی که دیگر درختان به تدریج از بین می روند، رشد کرده و مقاومت بسیار خوبی نسبت به آلودگی ناشی از اکسید گوگرد و حتی مواد رادیواکتیو از خود نشان می دهد. درخت جینکو اولین درختی بود که پس از بمباران اتمی هیروشیما توسط امریکا، شکوفه کرد.

محققان علت این امر را مقاومت در برابر عوامل موتاژن می دانند. این گیاه همچنین به طور استثنایی به بسیاری از آفات و بیماریها مقاومت نشان می دهد. پوست و برگهای جینکو حاوی موادی است که این درخت را در برابر آتش سوزی مقاوم می کند.

در حال حاضر تقریبا تمام درختان جینکو کشت شده اند و جمعیت های وحشی آن به جز در یک ناحیه محدود در میان کوهها در شرق چین به ندرت یافت می شوند. این درخت برای اولین بار در سال 1754 از چین به باغ گیاه شناسی اوترخت در هلند و سایر کشورهای اروپایی منتقل شد و پس از آن در در سال 1784 در باغ گیاه شناسی کیو در انگستان کشت و از آنجا به آمریکای شمالی منتقل شد.

جینکو در فرهنگ خاور دور درختی مقدس بوده و هزاران سال است که به عنوان یک گیاه دارویی شناخته شده و مورد استفاده قرار می گیرد. در طب سنتی چین و ژاپن نیز قدمت استفاده از بذور و برگهای این گیاه به هزاران سال قبل از باز می گردد. اولین بار شخصی بنام پن تیسائو چنگ در 2800 سال پیش از میلاد مسیح از جینکو به عنوان یک گیاه دارویی یاد کرده و در حدود 5000 سال پیش نیز برای اولین بار از جینکو برای درمان آسم، سرفه و همچنین به عنوان تسکین دهنده درد استفاده شده است. در یونان باستان نیز از این گیاه برای درمان زخم ها و ضایعات پوستی مانند کک و مک و زخم های سر استفاده می شده است.

یک طبیب چینی به نام لیون ون تایی در قرن شانزدهم، مجموعه ای را در رابطه با خواص درمانی این گیاه منتشر کرد.

در طی 30 سال گذشته تحقیقات بالینی گسترده ای بر روی اثر درمانی جینکو انجام گرفته است. در سال 1991، عصاره برگهای این گیاه در درمان بیماریهای روحی و روانی مورد استفاده قرار گرفت و به عنوان افزایش دهنده شادابی و تقویت روح انسان معرفی شد. در حال حاضر در اکثر فارماکوپه ها و مراجع علمی معتبر از برگها و دانه های جینکو به عنوان دارو یاد شده است. در صنایع مدرن دارویی کشورهای توسعه یافته از موثره برگهای این درخت داروهای متعددی (به شکل قرص، کپسول، شربت و ...) برای تقویت حافظه و پیشگیری از بیماری آلزلیمر و زوال عقل تهیه می شود. تاثیر مواد موثره برگهای جینکو در جلوگیری از تخریب رگها، معالجه بیماریهی مربوط به گردش خون و زنگ زدن گوش در سنی بالا مورد تائید قرار گرفته است.

د رحال حاضر داروهای حاصل از این گیاه از پرفروش ترین داروهای اروپا و آمریکا محسوب می شود. به طوری که، فروش سالیانه آنها به 280 میلیون دلار می رسد.

سالانه، مقادیر 1500 تا 2000 تن برگ خشک این گیاه به ارزش 25 میلیون دلار جهت تولید دارو خرید و فروش می شود.

درخت جینکو در بسیاری از پارکها به عنوان یک گیاه زینتی کشت می شود.

این گیاه در چین، کره شمالی، کره جنوبی، ژاپن، جنوب فرانسه و آمریکا در سطوح وسیعی کشت می شود.

مشخصات گیاه شناسی جینکو

جینکو درختی دو پایه بوده و خزان دار بوده و رشد آن بسیار کند است. منشا این گیاه جنوب چین و شرق آسیا (کره و ژاپن) گزارش شده است.

ارتفاع این درخت به 40 متر می رسد. قطر تنه آن بین سه تا چهار متر است که با افزایش سن گیاه به 8 تا 10 متر می رسد. رنگ چوست درخت خاکستری روشن تا قهوه ای روشن است. گستردگی تاج این درخت در حدود چهار متر است و در درختان مسن به 8 تا 10 متر هم می رسد.

تاج درخت های جوان هرمی شکل با شاخه های رو به بالا بوده و از قابلیت رشد مرکزی برخوردار است. شاخه های جانبی به صورت مارپیچ و مورب روی تنه اصلی رشد می کنند. شکل درخت با افزایش سن از حالت هرمی خارج و کم و بیش گسترده می شود. درخت جینکو دو نوع شاخساره تولید می کند. شاخساره های بلند که دارای برگ های پهن همراه جوانه های جانبی هستند و شاخسار های کوتاه با برگ های خوشه ای که بدون میانگره بوده و فاقد جوانه های جانبی هستند.

شاخساره های بلند ساختار چوبی درخت را تشکیل داده و مسئول تولید نقاط رشد جدید روی درخت می باشند. در حالی که شاخساره های کوتاه وظیفه تولید برگ ها را به عهده دارند این شاخساره ها در شرایط اقلیمی و فیزیولوژیکی خاص به یکدیگر تبدیل می شوند. درخت جینکو در سن 25 تا 30 سالگی دارای ساختار زایشی می شود. درخت جینکو دارای برگ های ویژه بادبزنی شکل با یک یا چند لوب و رگ بندی دو شاخه ای مکرر بوده و دارای دمبرگ طویل می باشد. لبه برگ ها بر روی شاخساره های کوتاه و در محل قاعده شاخساره های بلند، کامل یا در تکه انتهایی دو قسمتی است، در حالی که برگ های قسمت های بالای شاخساره های بلند همیشه دارای لبه دو قسمتی بوده و با بریدگی عمیقی به دو لوب تقسیم شده اند (عبارت بی لوبا به همین علت است). طول برگ ها 8 تا 13 و عرض آنها 5 تا 8 سانتی متر است.

گل های نر به صورت خوشه ای سه تا شش تایی و به طور آویزان بر رو شاخه قرار می گیرند. طول آنها 2/1 تا 2/2 سانتی متر بوده و دارای پرچم های منعددی است. دانه های گرده به شکل قایق با یک دهانه پهن و باز بوده و گرده افشانی آن توسط باد انجام می شود. مدت زمان گرده افشانی متفاوت و بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش داشته و از اواسط زمستان تا اواسط بهار انجام می گیرد.

اندام های ماده به طول 1 تا 5/1 سانتی متر بر روی یک پایه به طول تقریبی 5 سانتی متر قرار گرفته و اغلب دو شاخه می باشند. هنگام گرده افشانی از انتهای تخمک ها مایع لزجی ترشح می شود که نقش موثری در جذب دانه های گرده که توسط باد جابجا می شوند، دارند.

مرحله نمو گامتوفیت نر در درون تخمک طی یک دوره سه تا پنج ماهه صورت می گیرد و با تولید یک جفت اسپرماتوزوئید به اوج خود می رسد. در زمان مناسب یکی از آنها رها شده و با حرکت به سمت سلول تخم (تخمک) رفته و آن را بارور می کند. عمل باروری در طول تابستان صورت می گیرد. مدتی پس از لقاح، رشد جنین آغاز شده و تخمک های بارور شده، میوه را تشکیل می دهند. میوه شفت مانند بوده و دارای یک پوشش خارجی آبدار و گوشتی به رنگ قهوه ای مایل به نارنجی است. که به حالت آویزان روی شاخه مشاهده می شوند.

لایه خارجی در میوه کاملا رسیده سبز رنگ یا مایل به ارغوانی می شود. میوه ها معمولا در فصل پاییز رسیده، از گیاه جدا شده و به اطراف پراکنده می شوند.

میانبر میوه های رسیده حاوی مقادیر زیادی اسید بوتانوئیک و اسید هگزانوئیک می باشد که سبب ایجاد بوی نامطبوع، متعفن و تهوع آور در میوه می گردند. به همین دلیل توصیه می شود برای کشت این گیاه در پارک ها و باغ ها از درختان نر که روی پایه بذری پیوند شده اند استفاده شود. میوه هایی که روی جاده ها و پیاده روها می افتند به علت لزج بودن می توانند سبب تصادف اتومبیل ها گردند. دانه های جینکو باریک و بیضی شکل به طول 5/2 تا 5/3 و ضخامت 6/1 تا 2/2 سانتی متر بوده و زرد رنگ می باشند. این گیاه دیپلوئید (4=n2) می باشد.

برگ ها و میوه های جینکو مواد شیمیایی متنوعی از جمله ترپن ها، فلاونوئید ها و اسید های آلی را ساخته و در خود ذخیره می کنند. دو گروه ترپن ها و فلاونوئید های موجود در برگ های جینکو در صنایع دارویی از اهمیت فراوانی برخوردارند.

مهمترین ترکیب های ترپنی را دی ترپن لاکتون ها مانند جینکولیدهای آ، ب و ث ( به مقدار 04/0 تا 15/0) و سزکویی ترپن لاکتون ها، مانند بیلوبالید (به مقدار 02/0 درصد) تشکیل می دهند.

مقدار این مواد در برگ های درخت جینکو متفاوت و به شدت بستگی به مکان کشت و زمان برداشت آنها دارد.

تحقیقات نشان می دهد برگ ها در اواخر تابستان از بیشترین مقدار و در فصل بهار از کمترین مقدار ترپن ها برخوردار بوده و در فصل پاییز هنگامی که رنگ آنها زرد می شود فاقد ترکیب های ترپنی هستند.

فلاونوئیدها ترکیب های پلی فنلی با وزن مولکولی پائینی هستند. گلیکوزید فلاونولها از مهمترین ترکیب های فلاونوئیدی موجود در برگ های جینکو هستند و مقدار آنها بین 9/0 تا 2/1 درصد متفاوت است (3/0 درصد آن را روتین، 2/0 را ایزوکوئرسین و 3/0 درصد را کامفرول گلیکوزید ها تشکیل می دهد).

بی فلاون ها از دیگر فلاونوئیدهای موجود در برگ جینکو است که مقدار آنها 3/0 درصد است و مهممترین آنها را آمنتوفلاون (به مقدار 06/0 درصد)، بیلوبتین ( به مقدار 15/0 درصد)، جینکوتین (به مقدار 06/0 درصد) و سیادوپیتیسین تشکیل می دهند.

پروسیانیدین ها (به مقدار 10 درصد) نیز از دیگر اجزاء مواد موثره برگ جینکو هستند.

مقدار فلاونوئیدها در فصل پاییز هنگامی که برگ ها زرد می شوند به حداکثر می رسند.

تقیقات نشان می دهد از آنجا که ترکیب های ترپنوئیدی و فلاونوئیدی اثر یدیگر را تشدید می کنند لذا در ساخت دارو همواره باید 6 درصد ترپنوئید، 24 درصد فلاونوئید و 5 پی پی ام اسید آلی جینکول وجود داشته باشد. دانه های جینکو اوی مقادیر مناسبی اسیدهای آلی جینکول، بیلوبول و جینول می باشد.

نیازهای اکولوژیکی جینکو

تجزیه رسوب ها و بررسی گل و لای بر جای مانده از این گیاه در مکان هایی که فسیل جینکو (آمریکای شمالی و شمال اروپا) وجود داشته نشان می دهد این گیاه عمدتا در کنار جوی ها و اطراف سیل بندها رویش داشته است. علت این امرا را ویژگی های زیستی گیاه (مانند رشد کند، بلوغ زایشی دیر هنگام، بذر بزرگ و همچنین جنین بزرگ و دیر تکوین) دانسته و معتقدند این زیستگاه ها برای جینکو مناسب بوده است.

اگر چه جینکو به طور محدودی بین استان های آنهوا و ژیانک در کشور چین به صورت خودرو می روید، ولی در حال حاضر در اکثر نقاط جهان کشت می شود.

جینکو در هر نوع خاکی حتی خاک های تهی از مواد و عناصر غذایی می روید، ولی خاک های سبک شنی و لوم شنی مرطوب با ضخامت زیاد سطح الارض، خاک های مناسبی برای کشت این گیاه است. خاک های بسیار مرطوب برای کشت این گیاه مناسب نیست و شرایط غرقابی سبب خشک شدن آن می شود.

جینکو در طیق وسیعی از پی اچ خاک می روید ولی خاک های اسیدی با پی اچ 5 تا 5/5 و با زهکش مناسب برای جینکو توصیه می شود.

 


مناطق نیمه گرمسیری و معتدل برای رویش جینکو مناسب است. در تحقیقی نشان داده شده که سرمادهی سبب کاهش نیاز حرارتی گیاه گشته و منجر به رشد و نمو مناسب تر دانهال ها می گردد. در این تحقیق درختانی که سرمای کافی دریافت کرده بودند شاخسار های بزرگتری تولید کرده و ارتفاع کلی و قطر تنه آنها نیز افزایش یافت.

 

نیاز سرمایی گیاه برای رشد و نمو مناسب تر، 600 و 700 ساعت بر آورد شده است.

جینکو توانایی بسیار مناسبی در سازگاری خود با شرایط آب و هوایی مختلف دارد. ولی در مناطق معتدل با بارندگی سالانه 600 تا 1000 میلی متر و ارتفاع بیش از 1000 متر از سطح دریا سازگاری مناسب تری نشان می دهد. جینکو زمستان های سرد تا 25 – درجه سانتیگراد را به خوبی تمل می کند.

بعضی از محقیقین معتقدند که اگر چه جینکو به خشکی، گرما و آفتاب شدید، کم و بیش مقاوم است ولی در این مناطق از رشد و نمو مناسبی برخوردار نخواهد بود. نور و دمای مناسب در طول دوره گیاه سبب تولید سریع شاخساره ها و باز شدن جوانه های جانبی آنها و در نتیجه تسریع رویش گیاه می شود.

تکثیر گیاه جینکو

تکثیر گیاه به دو روش جنسی و رویشی (غیرجنسی) امکان پذیر است.

تکثیر جنسی: تکثیر جنسی درخت جینکو توسط بذر صورت می گیرد. بذرهای جینکو در فصل پاییز برداشت شده و با گذشت زمان از قوه نامیه آنها به شدت کاسته می شود. به طوری که، یک سال پس از برداشت، قوه نامیه آنها به شدت کاهش یافته و حتی به صفر نیز می رسد.

پوشش سخت بذر یکی از عوامل کاهش شدید قوه نامیه آن است. لذا قبل از کاشت بذر، باید با انجام تیمارهای مناسب قوه نامیه آنها را افزایش داد. این عمل در طبیعت که پراکنش بذر توسط حیوانات و پرندگان انجام می شود به صورت طبیعی انجام می گیرد.

در این صورت پوشش بذر پس از عبور سیستم گوارشی این موجودات نرم شده و بلافاصله پس از دفع آماده سبز شدن می گردد.

تیمارهای بذر عمدتا شامل سرمادهی (چینه سرمایی) و خراش دهی می باشند.

تیمار سرمادهی: پوشش گوشتی بذور جمع آوری شده را با غوطه ور سازی در آب گرم، له کرده و پس از چند بار شستن و آبکشی، آنها را از میوه جدا می نمایند. سپس، آنها را به همراه خاکی مخلوط از پیت ماس (به مقدار 80 درصد) و ماسه (به مقدار 20 درصد) در درون کیسه های پلی اتیلنی ریخته و پس از مرطوب کردن آنها در کیسه را بسته و به مدت دو ماه در دمای 3 تا 5 درجه سانتی گراد قرار می دهند. به جای پیت ماس و ماسه می توان از مخلوط پرلیت، ورمی کولیت، حوله مرطوب و یا از خزه اسفاگنوم استفاده کرد.پس از تیمار سرمادهی، بذرها را باید در عمق 5/2 سانتی متری خاک گلدان کشت کرد. چنانچه بذرها در زمین خزانه کشت شوند عمق 5 تا 8 سانتی متری برای کشت آنها مناسب تر است.

 

تیمار خراش دهی: پس از خیساندن بذرها درون آب به مدت 24 ساعت، با استفاده از کاغذ سمباده یا با ایجاد شکاف روی پوسته بذر، آنها را برای کشت باید آماده کرد. اگر خراش دهی پس از تیمار پینه سرمایی مرطوب صورت گیرد قوه نامیه بذرها تا 90 درصد افزایش می یابد.

اواخر زمستان تا اوایل بهار زمان مناسبی برای کشت بذور تیمار شده جینکو است. در این روش سه تا پنج بذر تیمار شده را باید داخل گلدان های مناسب به عمق 5/1 تا 25 سانتی متر قرار داده و روی آنها را با ماسه نرم پوشاند. سپس آنها را درون شاسی سرد و در معرض نور غیر مستقیم خورشید قرار داد. با آبیاری منظم گلدان ها با روش مه پاش بذرهای تیمار شده پس از 10 تا 12روز سبز می شوند.

دانهال ها را باید به زمین اصلی منتقل کرد. برای تولید انبوه برگ به منظور مصرف در صنایع دارویی اقدام به کشت متراکم دانهال ها در زمین اصلی می شود. در این صورت توصیه می شود 25000 دانهال در هر هکتار زمین کشت شود.

تکثیر رویشی: تکثیر رویشی (غیر جنسی) جینکو را با ریشه دار کردن قلوه های سبز نیمه خشبی صورت می گیرد. تکثیر رویشی جینکو در مقایسه با تکثیر جنسی ساده تر و اقتصادی تر است. با استفاده از این روش می توان از جنسیت گیاه تکثیر شده نیز مطمئن شد. اواخر – اوایل تیرماه زمان مناسبی برای تهیه قلمه های سبز نیمه خشبی به طول 15 تا 20 سانتی متر از پایه مادری است. اگر قلمه ها از ساقه های یک ساله تهیه شوند، توصیه می شود طول قلمه ها 15 تا 30 سانتی متر باشد. به منظور تسریع در عمل ریشه زایی قلمه ها، باید آنها را با هورمون ایندول بوتیریک اسید (به میزان 50 پی پی ام) تیمار و سپس در بسترهای مخصوصی که برای این منظور تهیه شده و امکان آبیاری به صورت مه پاش را دارد کشت کرد. قلمه ها در شرایط مناسب پس از 30 روز ریشه دار می شوند.

پیوند زدن و خوابانیدن از روش های دیگر تکثیر رویشی درخت جینکو است. همچنین در بسیاری از کشورها این گیاه را از طریق کشت بافت و سلول در آزمایشگاه تکثیر و سپس به زمین اصلی منتقل می کنند.

رشد جینکو در 5 الی 6 سال، پس از سبز شدن بذر یا انتقال قلمه به زمین اصلی کم و بیش سریع است لیکن چندین دهه زمان نیاز است تا ارتفاع درخت به 30 متر برسد.

مراقبت و نگهداری جینکو

هنگام رویش نهال هادر خزانه، آبیاری منظم آنها و همچنین افزودن مواد و عناصر غذایی مورد نیاز به خاک ضرورت دارد. در این صورت نهال هایی سالم و قوی حاصل می شود.

پس از انتقال نهال ها به زمین اصلی با تعبیه قیم های مناسبی پای هر گیاه از رشد مستقیم آنها باید مطمئن شد. درختان جوان باید چند بار هرس شوند تا تاج درخت شکل مناسب را به خود بگیرد. درختان بالغ نیازی به هرس ندارند. ابیاری منظم و به موقع نهال ها نیز پس از انتقال به زمین اصلی ضرورت دارد. هنگامی که ارتفاع گیاهان به شش متر رسید با انجام آبیاری معمولی ( با توجه به شرایط اقلیمی محل) می توان نیاز ابی درختان را تامین کرد.

ریشه های اکثر درختان جینکو با یک نوع قارچ زندگی همزیستی دارد. قارپ مذکور نقش مهمی در جذب فسفر و سایر مواد و عناصر خاک دارد. جینکو یکی از درختانی است که بیشترین مقاومت را در مقابل آفات و بیماری ها از خود نشان می دهد. به طوری که، تاکنون آفت یا بیماری خاصی روی این گیاه گزارش نشده است. نتایج یک بررسی در ژاپن نشان می دهد که از مجموع 344 گونه آت مشاهده شده روی درختان و گیاهان زینتی مناطق مورد مطالعه فقط 6 گونه از آنها روی جینکو مشاهده شده اند.

آفت های عمده جینکو متعلق به گروه پولکداران است. از مشخصات این دسته از حشات، وجود پولک هایی روی بال های آنهاست که با دست بر طرف می شوند. مهمترین آنها را فاسوس اسکرسنز، هولکوسروس ویکاریوس و ستورا پوستورناتا می باشد. اگر چه محققین معتقدند برگ های این درخت به علت دارا بودن برخی ترکیب های شیمیایی نه تنها جذابیتی برای بسیاری از آفات ندارند بلکه برای آنها می تواند سمی و مرگ آور باشندو

بعضی از محققین معتقدند وجود ماده جینکولیدآ در برگ ها عامل بازدارنده تغذیه برگ ها توسط لارو پروانه کلم است.

تحقیقات نشان می دهد عصاره های الکلی تهیه شده از ریشه درخت جینکو به خاطر وجود مادی نطیر اسید اگزالیک و اسید مالیک به شکل بارزی کرم ساقه خوار ذرت را کنترل می کند.

بیماری لکه برگی که عامل آن قارچ فیلوستیکاتا جینکو می باشد می تواند درختان را آلوده کند. گونه های پلی پوروس می تواند سبب پوسیدگی تنه، پوسیدگی ریشه و پوسیدگی قلب شوند.

برخی از نماتد ها می تواند سبب پوسیدگی ریشه شوند.

برداشت محصول جینکو

همان طور که گفته شد زمان برداشت برگ های جینکو نقش بسیار مهمی در کمیت و کیفیت مواد موثره آنها دارد. برگ ها در اواخر تابستان بیشترین مقدار ترپن ها را دارا هستند.

در حالی که در فصل پاییز (هنگامی که زرد رنگ می شوند) از بیشترین مقدار ترکیب های فلاونوئیدی برخوردارند.

برگ ها معمولا توسط کارگران و با دست چیده می شوند. در برخی از کشورها شاخه های درخت را با قیچی های بزرگی بریده سپس برگ ها را از آنها جدا می کنند. این روش برای برداشت برگ مناسب نیست زیرا سبب کاهش شدید عملکرد برگ در سال های بعد می شود.

برگ ها را پس از برداشت باید خشک کرد. چنانچه برای خشک کردن برگ ها از هوای ازاد استفاده شود با زیر و رو کردن برگ ها باید امکان خشک شدن مناسب آنها را فراهم کرد. چنانچه از خشک کن های الکتریکی استفاده شود دمای 50 تا 60 درجه سانتی گراد مناسب یوده و سبب یکسانی در خشک شده برگ ها می شود.

برگ های خشک شده جینکو جاذب الرطوبه هستند لذا باید در جای خشک، خنک و تاریک نگهداری شوند.

گل انگشتانه کرکدار

نام انگلیسی: Fox glove

نام علمی: Digitalis lanata Ehrh.

خانواده: Scrophulariaceae

مقدمه بر گل انگشتانه کرکدار

گل انگشتانه کرکدار در سال 1650 در کشور آلمان رسما به عنوان یک گیاه دارویی معرفی شد. از برگهای گل انگشتانه کرکدار در تمام فارماکوپه خای معتبر به عنوان دارو یاد شده و خواص درمانی آن مورد بررسی قرار گرفته است. مواد موثره برگهای این گیاه که به مراتب بیشتر از برگهای گل انگشتانه ارغوانی است، سبب تقویت عضلات قلب می شود و از آن برای مداوای بیماریهای قلب و عروق استفاده می شود. از مواد موثره این گیاه در صنایع داروسازی تعدادی از کشورها داروهای متفاوتی ساخته می شود که مهمترین آنها عبارتند از : کاردیتوکسین ، لاناتوزید ، دیگوکسین و نئودیگان.

برگهای گل انگشتانه کرکدار از اقلام مهم صادراتی برخی کشورها محسوب می شود.

این گیاه همه ساله در سطوح وسیعی در کشورهای هلند ، مجارستان ، آلمان ، رومانی ، اطریش ، چک ، اسلوک ، انگلیس، روسیه ، و بلغارستان کشت می شود.

مشخصات گیاه گل انگشتانه کرکدار

گل انگشتانه کرکدار بوته ای استوار و دو ساله است. منشا این گیاه جنوب شرقی اروپا گزارش شده و در مناطق جنگلی و مرطوب بالکان در سطوح وسیعی می روید.

ریشه این گیاه مستقیم ، طول آن 10 تا 20 سانتی متر و ضخامت آن 1 تا 3 سانتی متر است. ریشه انشعابهای فراوانی دارد. در سال اول رویش برگهای طوقه ای تشکیل می شود. طول این برگها متفاوت و بین 15 تا 30 سانتی متر است. برگها به رنگ سبز روشن و کم و بیش نیزه ای شکل و فاقد دمبرگ می باشد. سطح برگها پوشیده از کرکهای بسیار ظریفی است. تعداد برگهای طوقه ای در گیاهان وحشی به مراتب کمتر از تعداد آنها در انواع اصلاح شده آن است.

گیاهان از سال دوم رویش پس از گذراندن سرمای زمستان به ساقه می روند. ارتفاع گیاهان (در سال دوم رویش) متفاوت است و به شرایط اقلیمی به خصوص رطوبت منطقه بستگی دارد و بین 80 تا 150 سانتی متر می باشد. قسمت فوقانی ساقه از کرکهای فراوان و انبوهی پوشیده شده است. برگهای قسمت فوقانی ساقه در مقایسه با برگهای پایینی کوتاه ترند.

گلها به شکل زنگوله و در قسمت فوقانی ساقه به شکل خوشه پدیدار می شوند. گلها سفید رنگ هستند و داخل آن لکه هایی به رنگ قهوه ای روشن وجود دارد. در ایران اولین گلها در اواخر بهار (خرداد) ظاهر می شوند. کاسه گل مملو از کرک است.

میوه به شکل کپسول است. داخل آن تعداد زیادی بذر تشکیل می شود. میوه ها از اواسط تابستان (اوایل مرداد) به تدریج می رسند. پس از رسیدن میوه ها ، بذرها به سهولت از آن خارج و به اطراف پراکنده می شوند. بذر کوچک به رنگ قرمز تیره (مایل به قهوه ای) است. وزن هزار دانه 4/0 تا 5/0 گرم است.

تمام پیکر گیاه (گل، ساقه، ریشه و برگها) حاوی مواد موثره است ولی برگها بیشترین مقدار را دارا هستند. مواد موثره گل انگشتانه کرکدار، از گروه تری پنوئیدها و شامل گلیکوزیدهای استروئیدی مغذی قلب می باشد. مهمترین این مواد عبارتند از "لاناتوزیدث" (2/0 تا 5/0 درصد). یکی از محققان معتقد است که مقدار"لاناتورات" در برگهای طوقه ای به شدت به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و مقدار آن بین 2 تا 5/4 میلی گرم در هر گرم برگ خشک است. ساپونین و فلاونوئید از مواد دیگر برگهای این گیاه هستند.

تحقیقات نشان می دهد که مقدار مواد موثره برگهای گل انگشتانه کرکدار سه تا چهار مرتبه بیش از گل انگشتانه ارغوانی است.

بذرها سه الی چهار سال از قوه رویشی مناسبی برخوردارند. با گذشت زمان از کیفیت رویشی آنها کاسته می شود. به طوری که بذرها در سال اول پس از برداشت مناسبترین قوه رویشی را دارا هستند.

بذرها 25 تا 30 روز پس از کاشت سبز می شوند. رشد اولیه گیاهان در سال اول بسیار کند و بطئی است به طوری که اولین برگها 20 تا 30 روز پس از سبز شدن ظاهر می شوند.

در سال دوم رویش اولین گلها در اواخر بهار (خرداد) پدیدار می شوند و گلدهی تا اواسط تابستان (مرداد) ادامه می یابد. میوه ها از اواسط مرداد به تدریج تشکیل می شوند.

نیازهای اکولوژیکی گل انگشتانه کرکدار

بذر گل انگشتانه کرکدار در شش تا هشت درجه سانتی گراد جوانه می زند، ولی دمای مطلوب برای جوانه زنی 18 تا 20 درجه سانتی گراد است. این گیاه در طول رویش به آفتاب کافی و دمای مناسب نیاز دارد. رویش این گیاه در 15 درجه سانتی گرتد و در روزهای کوتاه (از نظر تابش آفتاب) نه تنها از عملکرد برگ کاسته می شود بلکه در مقدار گلیکوزیدهای آن نیز تاثیر منفی بر جای می گذارد. در شدت نور هشت کیلولوکس از تولید برگ خشک کاسته می شود. با افزایش شدت نور به 16 کیلولوکس مقدار تولید برگ خشک افزایش می یابد ولی از مقدار گلیکوزید آن کاسته می شود که مبین رابطه مثبت بین نور و تولید برگ و رابطه منفی با تولید گلیکوزید است.

گل انگشتانه کرکدار برای مدتی می تواند خشکی را تحمل کند ولی کشت دیم این گیاه امکان پذیر نیست و برای افزایش عملکرد باید در مکامهایی کشت شود که امکان آبیاری به موقع گیاهان وجود داشته باشد. در سال اول رویش، هنگام تشکیل برگهای طوقه ای بارندگی بین 450 تا 550 میلی متر مناسب است. مکان کاشت از نظر ارتفاع از سطح دریا در رشد و مواد موثره این گیاه تاثیر دارد. تحقیقات در این مورد نشان می دهد کشت این گیاه در ارتفاع 167 متری از سطح دریا نه تنها سبب افزایش عملکرد برگ می شود بلکه سبب افزایش تولید گلیکوزیدهای آن نیز می گردد.

خاکهای مناسب برای کاشت گل انگشتانه کرکدار خاکهای سبک حاوی ترکیبات هوموسی فراوان است. بنابر اظهارات یکی از محققان کشت این گیاه در خاکهای آهکی نه تنها عملکرد برگ را افزایش می دهد بلکه در افزایش مقدار گلیکوزیدها نیز بسیار موثر است.

خاکهای سنگین با رطوبت زیاد برای کشت گل انگشتانه کرکدار مناسب نیست. غرقابی بودن کشت به شدت سبب کاهش مواد موثره برگها می شود.

تناوب کاشت گل انگشتانه کرکدار

تناوب صحیح کاشت گل انگشتانه کرکدار در افزایش عملکرد و عدم ابتلای به آفتها و بیماریها و همچنین کنترل علفهای هرز بسیار موثر است. گیاهانی برای تناوب کشت مفید هستند که نه تنها سبب گسترش علفهای هرز نشوند بلکه خاک را از مواد و عناصر غذایی تهیه نکنند. از این رو بهتر است گل انگشتانه کرکدار با گیاهان وجینی و غلات به تناوب کشت شوند. تناوب کشت با گیاهان تیره بادمجان (مانند تاجریزی دارویی ، گوجه فرنگی و توتون) مناسب نیست و سبب شیوع بیماریهای مختلف به خصوص بیماریهای ویروسی می شود.

گونه های مختلف گل انگشتانه نسبت به کشت مداوم در یک زمین حساس است و تکرار کشت آن در یک زمین پس از دو سال انجام پذیر است.

مواد و عناصر غذایی مورد نیاز گل انگشتانه کرکدار

کودهای پوسیده حیوانی نقش عمده ای در افزایش عملکرد برگ گل انگشتانه کرکدار دارد. در فصل پاییز هنگام آماده ساختن خاک 120 تا 160 کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر، 100 تا 150 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس و 75 تا 100 کیلوگرم در هکتار ازت باید به خاک اضافه کرد. در فصل بهار هنگامی که تعدار برگهای طوقه ای به شش تا هشت عدد رسید 75 تا 100 کیلوگرم در هکتار ازت به طور سرک همراه آبیاری باید به خاک اضافه نمود.

با افزایش ازت مقدار برگ و گلیکوزید ث در این گیاه افزایش می یابد.

استفاده صحیح از محلولهای غذایی سبب افزایش سطح برگ و در نتیجه افزایش عملکرد می شود. استفاده نامناسب و بیش از حد این مواد در کاهش مواد موثره برگها بسیار تاثیر دارد.

آماده سازی خاک گل انگشتانه کرکدار

در فصل بهار پس از افزودن مواد و عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان شخم عمیقی زده می شود. سپس باید زمین را تسطیح و آن را برای کشت آماده کرد.

هنگام کاشت ، زمین باید کاملا صاف و فاقد هر گونه پستی و بلندی باشد. زیرا ، آب ایستایی به شدت سبب کاهش عملکرد برگ و مواد موثره آن می شود. چنانچه در اواخر پاییز اقدام به کشت شود از اوایل پاییز کار آماده سازی زمین را باید آغاز کرد. در فصل بهار از به کار بردن وسایلی که سبب کاهش رطوبت خاک شود باید پرهیز نمود.

تاریخ و فواصل کاشت گل انگشتانه کرکدار

زمان مناسب برای کاشت مستقیم بذر در زمین اصلی اواخر پاییز (آذر) یا اوایل فصل بهار (فروردین) می باشد.

فاصله ردیفهای کاشت بین 45 تا 50 سانتی متر مناسب است. عمق بذر موقع کاشت نباید بیش از 5/0 سانتی متر باشد. مقدار بذر مورد نیاز برای هر هکتار زمین پنج تا شش کیلوگرم است.

روش کاشت گل انگشتانه کرکدار

کاشت گل انگشتانه کرکدار توسط بذر و به روش مستقیم انجام می گیرد. در زمان مناسب به کشت ردیفی بذر در زمین اصلی اقدام می شود. پس از کاشت به منظور ایجاد تراکم در بستر سطحی خاک غلتک مناسبی زده می شود. پس از کشت آبیاری مناسبی جهت سهولت و هماهنگی در جوانه زنی بذر ضرورت دارد.

مراقبت و نگهداری گل انگشتانه کرکدار

بذرها 20 تا 25 روز پس از کاشت سبز می شوند. رشد اولیه این گیاه بسیار کند است به طوری که 20 تا 30 روز پس از سبز شدن برگهای اصلی گیه ظاهر می شوند. از این رو وجین علفهای هرز در سال اول رویش بسیار ضروری است. قبل از کاشت می توان از علف کش داکتال به مقدار 8 تا 10 کیلوگرم در هکتار استفاده کرد. چنانچه از این علف کش در روزهای گرم و خشک و آفتابی استفاده شود، اثر چندانی بر علفهای هرز نخواهد داشت. قبل از رویش گیاهان می توان از علف کش فینال به مقدار پنج تا هفت لیتر در هکتار به شکل محلول پاشی استفاده کرد. در مرحله چهار تا شش برگی از علف کش پلاکین به مقدار 8 تا 10 لیتر در هکتار یا از مخلوط پلاکین (شش تا هشت لیتر در هکتار) و باساگران (دو تا سه لیتر در هکتار) می توان استفاده کرد.

در طول رویش گل انگشتانه کرکدار ممکن است آفتها و بیماریها صدمه هایی به محصول وارد آورند. از مهمترین بیماریهای این گیاه می توان از قارچ لکه قهوه ای (سپتوریادیجیتالیس) نام برد. خسارت بیماری، مربوط به لکه دار شدن برگها و کاهش طراوت و سر سبزی آنهاست. در آغاز آلودگی ابتدا روی برگها لکه های پریده رنگی به وجود می آید که در حقیقت در این محلهای حمله، کروفیل بر اثر فعالیت و توسعه میسلیومهای قارچ عامل بیماری از بین می رود. این لکه ها رفته رفته قهوه ای رنگ شده و شکل آنها مدور یا زاویه دار می شود و در وسط خاکستری رنگ و سپس برگ خشک می شود. گاهی این بیماری تا دمبرگها هم گسترش می یابد. استفاده از بذرهای ضدعفونی شده و همچنین بذرهای مرغوب از شدت و توسعه این بیماری می کاهد. از این رو توصیه می شود بذرهای این گیاه با تی ام تی دی ضدعفونی شود. استفاده از قارچ کشهای مناسب مانند تیلت در فصل بهار (اواخر خرداد) نقش عمده ای در کنترل این بیماری دارد. گل انگشتانه کرکدار ممکن است در طول رویش توسط ویروس موزائیک توتون آلوده شود. از این رو مبارزه مناسب با آفات و استفاده از آفت کشهای مناسب مانند بی آی 58 و یا اولتراسید و همچنین با تناوب صحیح کشت می توان تا حدود زیادی مانع از ابتلای گیاهان به بیماریهای ویروسی شد.

برداشت محصول گل انگشتانه کرکدار

تحقیق درباره تعیین زمان مناسب برای برداشت برگهای گونه های مختلف گل انگشتانه در اقلیمهای مختلف ضرورت دارد. زیرا ، برداشت برگها در زمان مناسب نقش عمده ای در افزایش عملکرد برگ و مواد موثره آن دارد. یکی از محققان اوایل شهریور را بهترین زمان برای برداشت برگهای طوقه ای گل انگشتانه کرکدار در سال اول رویش می داند. وی متذکر می شود که برگهای برداشت شده در اوایل شهریور از حداکثر مقدار لاناتوزید برخوردارند.

عمده ای دیگر از محققان اوایل مرداد را زمان مناسبی برای برداشت برگهای طوقه ای این گیاه می دانند. تحقیقات نشان می دهد برگهای برداشت شده در فصل پاییز مناسب نیست زیرا این برگها از مواد موثره تهی می باشند.

برگهای گونه های مختلف گل انگشتانه باید در روشنایی روز برداشت شوند. زیرا، گلیکوزیدهای موجود در برگها در تاریکی به سرعت تجزیه می شوند و برگهای برداشت شده در هنگام شب از نظر گلیکوزید بسیار فقیر هستند. یکی از محققان در تحقیقات خود نشان داد که برگهای گل انگشتانه کرکدار در ساعت 11 قبل از ظهر از گلیکوزید غنی هستند و کمترین مقدار مواد موثره در ساعت 23 شب در برگها وجود دارد. در همین مورد طی اظهارات یکی دیگر از پژوهشگران برگهای گل انگشتانه در ساعت 12 ظهر حاوی حداکثر مقدار ماده موثره هستند.

برگها را در سال اول رویش می توان از ناحیه دو تا سه سانتی متری سطح زمین با داس یا ماشین برداشت برگ ، برداشت کرد. چنانچه برگها با این روش برداشت شوند گیاهان در سال دوم رویش به گل خواهند رفت.

فرآیندهای پس از برداشت نقش عمده ای در کمیت و کیفیت مواد موثره برگها دارد. عده ای از پژوهشگران اهمیت فرآیندهای پس از برداشت (خشک کردن ، بسته بندی و انبار کردن) را بر مواد موثره گل انگشتانه به مراتب بیش از فرآیندهای کاشت، داشت و برداشت این گیاه می دانند و اعتقاد دارند بی توجهی در این مرحله به طور بارزی سبب کاهش مواد موثره برگها می شود.

برگها باید در درجه حرارتهای مناسب و در حداقل زمان ممکن خشک شوند. چنانچه برگها در 40 درجه سانتی گراد خشک شوند لاناتوزیدها حداقل زیان ممکن را متحمل می شوند و بیشترین مقدار "لاناتوزید" را از این برگها می توان استحصال کرد. چنانچه گیاهان در 60 تا 80 درجه سانتی گراد خشک شوند "لاناتوزیدها" به طور قابل توجهی تجزیه می شوند در حالی که مقادیر "آلفا و بتا دیگوکسین" افزایش می یابد.

محققان متوجه فعالیت برخی از آنزیمهای تجزیه کننده گلیکوزیدهای گل انگشتانه شده اند. آنها اظهار می کنند اگر برگها پس از برداشت بلافاصله خشک نشوند این آنزیم سبب تجزیه مواد موثره آنها می شود. در این مورد محققان کاربرد بخار الکل را به مدت دو ساعت سبب تثبیت مواد موثره دانسته و معتقدند در این شرایط از فعالیت آنزیمهای تجزیه کننده جلوگیری می شود.

به هر حال رطوبت مجاز پس از خشک شدن برگها 10 تا 12 درصد است. برگهای خشک شده را باید بسته بندی و در مکان کاملا خشک و خنک نگهداری نمود.

مقدار عملکرد برگ خشک سه تا پنج تن در هکتار می باشد.

جمع آوری بذر گل انگشتانه کرکدار

چنانچه هدف از کشت گل انگشتانه کرکدار جمع آوری بذر آن باشد باید از برداشت برگها در سال اول رویش خودداری کرد. همچنین نقاطی را که گل انگشتانه کشت شده اند برای جمع آوری بذر می توان نشان کرد و از برداشت برگهای آن خودداری نمود. جهت افزایش عملکرد و کیفیت بذر در اوایل بهار سال دوم رویش ، مقدار 40 تا 50 کیلوگرم در هکتار اکسیدفسفر باید در اختیار گیاهان قرار گیرد. بدین منظور تا مرحله ساقه دهی یک تا دو بار باید به برگردانیدن خاک بین ردیفها به منظور وجین علفهای هرز و تهویه خاک اقدام نمود. به منظور تهیه بذرهای سالم گیاهان آلوده به بیماریهای ویروسی و یا قارچی را باید از زمین خارج کرد.

بذرها از اواخر تابستان (مرداد) می رسند. چ.ن بذرهای رسیده به سهولت از گیاه جدا و به اطراف ریزش می کنند، هنگامی که میوه ها تشکیل شدند باید ساقه های گلدهنده را جدا و در سایه خشک کرد. معمولا میوه ها پس از 7 تا 10 روز کاملا خشک می شوند که باید آنها را بوجاری و بذرها را تمیز نمود.

از هر هکتار زمین زیر کشت گل انگشتانه کرکدار 250 تا 350 کیلوگرم بذر به دست می آید.

زیره سبز

نام انگلیسی: Cumin

نام علمی: Cuminum cyminum

خانواده: Apiaceae

مقدمه ای بر زیره سبز

زیره سبز به عنوان یک گیاه دارویی و ارزشمند توسط مردم مصر و هند مورد استفاده قرار می گرفت و برای اولین بار در این کشورها کشت شده است. میوه زیره سبز خاصیت دارویی دارد. در اکثر فارماکوپه ها از این گیاه به عنوان دارو یاد شده و خواص درمانی آن مورد بررسی قرار گرفته است. مواد موثره میوه زیره سبز معالجه کننده دل درد، ضد نفخ شکم و اشتها آور است و به عنوان مسکن درد نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

اسانس میوه این گیاه خاصیت ضد باکتریایی دارد. از این اسانس در صنایع آرایشی و بهداشتی (تولید عطر و ادکلن) و صنایع غذایی استفاده می شود. در برخی کشورها برای ضدعفونی کردن نخ بخیه از اسانس زیره سبز استفاده می شده است.

از میوه های این گیاه به عنوان طعم دهنده استفاده می شود و در تهیه سوپ ، ترشی ، پنیر ، سس و شیرینی مورد استفاده قرار می گیرد.

زیره سبز در سطوح وسیعی در کشورهای هند ، پاکستان ، ایران ، عراق ، مراکش ، ترکیه ، سوریه ، و چین کشت می شود.

مشخصات گیاه زیره سبز

زیره سبز گیاهی علفی و یک ساله است. این گیاه با کومینوم اودورم نیز هم نام است. منشا زیره سبز مناطق شرقی مدیترانه گزارش شده است و در شمال مصر به طور خودرو می روید.

ریشه این گیاه دوکی شکل کم و بیش منشعب و به طول 10 تا 20 سانتی متر است. ارتفاع گیاه بسته به شرایط اقلیمی محل رویش متفاوت و بین 30 تا 45 سانتی متر است. ساقه، انشعابهای ظریف و فراوانی دارد. این انشعابها در قسمت فوقانی انبوه تر هستند. برگها ظریف و به صورت رشته های نخ مانند دو تا سه تایی مشاهده می شوند. قاعده برگها کم بیش پهن است. رنگ برگها سبز تیره است. گلها در چترهای مرکب در انتهای ساقه های اصلی و فرعی پدیدار می شوند. پترها انشعابهای کمی (3 تا 5) دارند و دارای تعدادی براکته و براکتئولهای باریک و نخ مانند می باشند. رنگ گلها سفید یا ارغوانی است. گلها دارای پنج گلبرگ ظریف تخم مرغی شکل هستند. پرچمها پنج عددند که روی تخودان قرار می گیرند. میوه فندقه به رنگ قهئه ای روشن، استوانه ای شکل است که طرفین آن باریک می شود. طول میوه 3 تا 7 میلی متر و وزن هزاردانه آن 2/1 تا 3 گرم است.

دوره رویشی این گیاه کوتاه و بین 100 تا 110 روز است. یکی از محققان معتقد است ، گرده افشانی توسط باد صورت می گیرد و حشرات در گرده افشانی نقشی ندارند.

بذرهای زیره سبز به لحاظ وجود اسانس معطر است. مقدار اسانس متفاوت و بین 5/2 تا 5 درصد است. مهمترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس عبارتند از :"دی پنتن" و " کومین الکل" است.

پس از استخراج اسانس کنجاله حاوی پروتئین (7/18 درصد) ، کربوهیدراتها (26درصد)، روغن (10درصد) و عناصری مانند کلسیم، فسفر و آهن است.

نیازهای اکولوژیکی زیره سبز

چون زیره سبز گیاهی است مدیترانه ای ، لذا در طول رویش به حرارت مناسب و نور کافی نیاز دارد. مقدار اسانس گیاهان که در مناطق گرم با نور فراوان می رویند بیش از مناطق دیگر است.

این گیاه در مرحله گلدهی و تشکیل میوه به رطوبت کمتری نیاز دارد.

خاکهای با بافت متوسط و خاکهای لومی شنی ، خاکهای مناسبی برای تولید زیره سبز هستند. کشت این گیاه در خاکهای سبک شنی و تهی از مواد و عناصر غذایی مناسب نیستند. و این خاکها شرایط را برای ابتلای گیاهان به بیماریهای قارچی آماده می کنند.

"پی اچ" خاک برای کشت زیره سبز 5/4 تا 2/8 مناسب است.

تناوب کاشت زیره سبز

چون زیره سبز به بیماریهای قارچی بسیار حساس است و بیماریهای گیاهان تیره چتریان کم و بیش مشابه هستند لذا نباید آن را با گیاهان این تیره به تناوب کشت کرد.

مواد و عناصر غذایی مورد نیاز زیره سبز

کشت این گیاه در خاکهای غنی از مواد و عناصر غذایی، نه تنها سبب افزایش عملکرد می شود، بلکه مقاومت گیاهان را به بیماریهای قارچی افزایش می دهد. کودهای حیوانی نقش عمده ای در افزایش عملکرد دارند. از این رو، افزودن 15 تا 20 تن در هکتار کودهای حیوانی کاملا پوسیده به زمینهایی که این گیاه کشت می شود در افزایش عملکرد موثر است. اضافه کردن 20 تا 30 کیلوگرم در هکتار ازت، 40 تا 50 روز پس از کشت به همراه آبیاری سبب افزایش عملکرد می شود.

آماده سازی خاک برای کاشت زیره سبز

در اوایل پاییز پس از افزودن کودهای حیوانی مورد نیاز ، شخم مناسبی زده می شود، پس از آن زمین را باید تسطیح کرد. خاک زمینهایی که زیره سبز کشت می شود باید نرم باشد و سله تولید نکند. قبل از کشت، زمین را باید کاملا آماده و آن را کرت بندی و سپس به کشت اقدام نمود.

تاریخ و فواصل کاشت زیره سبز

تکثیر زیره سبز توسط بذر صورت می گیرد. تاریخ کشت این گیاه متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد. به طوری که در مناطق معتدل یک محصول پاییزه و در مناطق سرد به صورت یک محصول بهاره کشت می شود. اواسط پاییز(آبان) زمان مناسبی برای کشت پاییزه زیره سبز است. در حالی که زمان مناسب برای کشت بهاره اسفند ماه می باشد. تاخیر در کاشت بهاره سبب کاهش شدید عملکرد می شود. بعضی از محققان کشت زیره سبز را در طول زمستان (دی ماه) مناسبتر می دانند. در این حالت بذرها در اوایل بهار سبز می شوند.

اگر زیره سبز ردیفی کشت شود فاصله ردیفها 15 تا 20 سانتی متر مناسب است. هر هکتار زمین به 12 تا 15 کیلوگرم بذر با کیفیت مناسب نیاز دارد. عمق بذر متفاوت است و به بافت خاک بستگی دارد و بین 5/1 تا 2 سانتی متر مناسب می باشد. کشت بذر در اعماق بیشتر (به خصوص در خاکهای سنگین) گیاه را با مشکل سبز شدن مواجه می سازد. پس از کشت، از انجام هر گونه عملی که سبب جا به جایی بذر شود باید خودداری کرد.

روش کاشت زیره سبز

کشت زیره سبز توسط بذر و مستقیما در زمین اصلی صورت می گیرد. مدتی قبل از کاشت زمین را باید آبیاری نمود. آبیاری سبب تسریع در جوانه زدن بذر می شود. بذرها را می توان پس از مخلوط کردن با ماسه نرم به صورت دست پاش در سطح زمین پاشید. در برخی کشورها زیره سبز را به صورت ردیفی در فواصل ذکر شده کشت می کنند.

توصیه می شود برای افزایش قوه رویشی بذرها را باید به مدت 24 تا 36 ساعت در آب خیس کرد.

پس از کاشت بلافاصله زمین را آبیاری نمود. آبیاری نباید شدید باشد تا بذرها شسته شده و در مرز کرتها متراکم شوند. دمین آبیاری باید 8 تا 10 روز پس از اولین آبیاری انجام گیرد. رویش بذرها پس از دومین آبیاری آغاز می شود. چنانچه منطقه کشت از دمای بالایی برخوردار باشد باید پنج تا شش روز پس از دومین آبیاری ، مجددا گیاهان را آبیاری کرد. این آبیاری سبب می شود تا رویش بذرها تکمیل شود. گیاهان را باید هر 12 تا 20 روز (بسته به شرایط اقلیمی) آبیاری کرد.

مراقبت و نگهداری زیره سبز

چون زیره سبز ارتفاع کمی دارد و اگر امکان رویش به علفهای هرز داده شود، نه تنها می توانند بر زیره سبز غلبه کنند و جذب آب و کسب نور را دچار اشکال سازند بلکه سبب انتشار آفتها و بیماریها نیز می شوند. از این رو، وجین علفهای هرز ضروری است. هنگامی که ارتفاع بوته ها به پنج سانتی متر رسید باید وجین علفهای هرز را آغاز و در طول رویش زیره سبز علفهای هرز را باید دو تا سه مرتبه وجین کرد. برگرداندن خاک بین ردیفها نیز نقش دارد.

آبیاری باید با دقت انجام گیرد، هنگام گلدهی و تشکیل میوه ، گیاهان به حداقل آبیاری نیاز دارند. آبیاری زیاد نه تنها سبب کاهش عملکرد می شود، بلکه شرایط را جهت ابتلا به بیماریهای قارچی آماده می کند.

زیره سبز به عوامل بیماریزای قارچی بسیار حساس است و این گیاه در تمام مراحل رویش ممکن است تحت تاثیر آنها قرار گیرد.

سفیدک سطحی از مهمترین بیماریهای این گیاه است. عامل این بیماری قارچی است به نام اریزیف پلی گونی. از علائم این بیماری وجود لکه های سفید رنگ در برگها و ساقه های گیاه است. چنانچه با این بیماری مبارزه نشود پس از مدت کوتاهی گسترش می یابد. گیاهانی که به سفیدک سطحی مبتلا می شوند یا میوه تولید نمی کنند یا میوه های ریز و چروکیده تولید می کنند که در این صورت ماده موثره کمیت و کیفیت بسیار نامناسبی خواهد داشت. برای مبارزه با این قارچ باید از قارچ کشهای سولفوره و تابل به مقدار یک کیلوگرم در هکتار یا از کاراتان به مقدار 5/0 لیتر در هکتار ، به صورت محلول پاشی استفاده کرد.

از بیماریهای قارچی دیگر می توان از بلایت زیره نام برد. عامل این بیماری قارچی است به نام آلنزناریابرنسی. این قارچ عمدتا در مرحله گلدهی به گیاهان آسیب می رساند. وجود لکه های قهوه ای رنگ بر روی ساقه یا برگها از علائم این بیماری است. چنانچه این بیماری توسعه یابد تمام گیاهان را نابود خواهد کرد. برای مبارزه با این قارچ از قارچ کشهای حاوی ترکیبات مس نظیر دیتان ، بلیتوکس یا کوپرومار به مقدار 6/0 تا 1 کیلوگرم در هکتار می توان استفاده کرد. استفاده از محلول کاراتان و دیتان سبب کنترل سفیدک و پوسیدگی زیره می شود.

پوسیدگی ریشه نیز از بیماریهای دیگری است که در تمام مراحل رویش، زیره سبز را تهدید می کند. علت این بیماری قارچی است به نام فوزاریوم اکزیسپورم فرم کومینی. گیاهان مبتلا به این بیماری در حالی که سبز هستند خشک می شوند.

آلودگی معمولا از ریشه آغاز می شود سپس گشترش می یابد. مبارزه با بیماری پوسیدگی ریشه بسیار مشکل است و باید از ابتلای گیاهان به این بیماری جلوگیری نمود. برای جلوگیری از ابتلای گیاهان به این قارچ رعایت نکات زیر ضروری است:

الف) برای کشت از بذرهای کاملا سالم و عاری از هر گونه بیماری استفاده شود.

ب) بذرها قبل از کاشت با سموم قارچ کش مناسب مانند تی . ام . تی . دی یا سایر قارچ کشهای مناسب (دو گرم به ازای هر کیلوگرم بذر) تیمار شوند.

ج) تا سه سال باید از کشت زیره سبز در زمینهایی که گیاهان به این بیماری آلوده شده اند خودداری نمود.

د) انجام شخم عمیق در فصل تابستان به زمینهایی که زیره سبز کشت می شود مناسب است و به مقدار قابل توجهی ابتلا به این بیماری را کاهش می دهد.

در طول رویش گیاهان ، آفتها نیز می توانند خسارات سنگینی به محصوا وارد آورند. برای مبارزه با آفتهای زیره سبز می توان ، از محلول روگور به مقدار 6/0 لیتر یا دیمکرون به مقدار 2/0 لیتر در هکتار استفاده نمود.

برداشت محصول زیره سبز

محصول معمولا 100 تا 120 روز پس از کشت آماده برداشت می شود. در اواسط بهار (اردیبهشت تا خرداد) می توان زیره های سبز را برداشت کرد. عمل برداشت معمولا با دست انجام می گیرد. گیاهان را با دست از ریشه بیرون کشیده یا با داس برداشت می کنند. سپس باید آنها را خشک کرد. پس از بوجاری باید بذرها را از سایر اندامها جدا و با استفاده از جریان هوا آنها را تمیز و بسته بندی و انبار کرد. عملکرد بذر بسیار متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش گیاهان بستگی دارد. گیاهانی که به بیماریهای قارچی مبتلا نشده باشند 8/0 تا 1 تن در هکتار بذر تولید می کنند.

دارچین

نام انگلیسی: Cinnamon

نام علمی: Cinnamomum zeylanicum Bl.

خانواده: Lauraceae

مقدمه ای بر دارچین

دارچین در زمره قدیمی ترین گیاهان دارویی و ادویه ای شناخته شده توسط بشر است. بعضی معتقدند از اوائل خلقت بشر دارچین، به عنوان ادویه شناخته و محترم بوده است. از این رو در کتاب تورات بارها از این گیاه نام برده شده است.

یونانی ها و رومی های باستان از دارچین استفاده می کرده اند. بازرگانان عرب بر تجارت دارچین مسلط بوده و بازار جهانی دارچین در کنترل آنها بوده است. آنها منابع اصلی تولید و تهیه دارچین را به صورت یک راز محرمانه نزد خود نگاه می داشتند. دارچین در حدود 2000 سال قبل در ویتنام جزء با ارزش ترین هدایایی بوده که به پادشاهان و امپراطوران عصر هدیه می دادند. اغلب سیاحان اروپایی در قرن پانزذهم و شانزدهم میلادی در جستجوی دارچین به عنوان کالایی بسیار ارزشمند بودند.

در اکثر منابع معتبر از پوست و اسانس دارچین به عنوان مواد دارویی ارزشمند یاد شده است. اسانس دارچین ارام بخش و ضد نفخ بوده و خاصیت ضد عفونی کنندگی شدید دارد. این اسانس به عنوان ضد قارچ، ضد باکتری و ضد ویروس و حتی بر علیه لارو بسیاری از آفات مضر استفاده می شود. اسانس دارچین همچنین به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی و کاهش دهنده قند خون از اهمیت بسیاری برخوردار است.

از مواد موثره دارچین در صنایع مختلف از جمله آرایشی و بهداشتی، تولید عطر و ادکلن، تولید صابون و تولید توتون و آدامس، پودینگ و دسر ها استفاده فراوان می شود. همچنین در طعم دار کردن ترشیجات، انواع سس، گوشت و غذاهای آماده کاربرد دارد.

از دارچین به عنوا حشره کشی مناسب نیز استفاده می شود.

کشور های سریلانکا، ماداگاسکار و هند عمده تولید کنندگان دارچین حقیقی هستند. بیشترین مقدار دارچین حقیقی در کشور سریلانکا تولید می شود. دارچین چینی در جنوب چین، اندونزی و هند، تایوان دیگر کشور های آسیای جنوب شرقی و جزایر اقیانوس ارام تولید می شود.

مشخصات گیاه دارچین

دارچین 32 جنس و 2000 تا 2500 گونه دارد. اکثر آنها گیاهانی همیشه سبز هستند که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری می رویند. این گیاه متعلق به تیره برگ بو است. در حال حاضر دو نوع دارچین، به نام های دارچین حقیقی و دارچین چینی یا دارچین ویتنامی از اهمیت اقتصادی بیشتری نسبت به بقیه برخوردارند.

دارچین حقیقی درختی همیشه سبز است. ارتفاع آن به 8 تا 17 متر می رسد. منشاء دارچین سرلانکا گزارش شده است. پوست و برگ های این گیاه معطرند. در مناطقی که پوست درخت برداشت نشده است این گیاه از تنه محکمی به قطر 30 تا 60 سانتی متر برخوردار است.

پوست این درخت نازک، صاف و رنگ آن قهواه ای روشن است.

در مزارع کشت شده دارچین، به دلیل برداشت متناوب ساقه ها، گیاهان حالت بوته ای به خود گرفته و مزرعه به صورت بوته زار هایی مشاهده می شود که گیاهان آن به ارتفاع 2 تا 5/2 متر بوده و در ناحیه پائینی گیاه انشعاب های متعددی وجود دارد.

برگ دارچین حقیقی، بیضوی یا به شکل تخم مرغ بوده، طول آن 5 تا 18 و عرض آن بین 3 تا 10 سانتی متر است. برگ ها به شکل چرم فاقد کرک و براق هستند که به صورت متقابل یا نیمه متقابل روی ساقه قرار می گیرند. نوک برگ ها تیز و قاعده آن کم و بیش گرد است و توسط دمبرگی به طول یک یا دو سانتی متر به ساقه متصل می شود.

گل ها در انتهای ساقه گلدهنده ای که رنگ آن کرم روشن است قرار می گیرند. گل ها ریز و به رنگ زرد روشن هستند که توسط براکته های کوچک، ظریف و بیضی شکل احاطه شده اند.

در سریلانکا گل ها دی ماه ظاهر شده و میوه ها پس از شش ماه می رسند. میوه دارچین به شدت مطلوب پرندگان بوده و پس از تشکیل توسط آنها خورده می شود. چنانچه به بذر این گیاه برای کشت نیاز باشد باید گیاهان را با پوشش های توری خصوص پوشاند تا میوه آنها از گزند پرندگان در امان باشد. میوه رسیده گوشتی، آبدار، به طول یک تا سانتی متر و رنگ آن سیاه است.

دارچین چینی یا دارچین ویتنامی نیز درختی همیشه سبز است. منشاء آن جنوب ویتنام و غرب هیمالیا گزارش شده است.

پیکر این گیاه معطر است و شباهت زیادی به دارچین حقیقی دارد، ولی از دارچین حقیقی بزرگتر است. به طوری که ارتفاع گیاهان دست نخورده (برداشت نشده) به ارتفاع 18 متر و قطر تنه آن به 5/1 متر می رسد. پوست این گیاه خاکستری و سطح آن ناصاف است. ضخامت پوست دارچین چینی بیش از دارچین حقیقی است. به طوری که ضخامت آن در گیاهان بالغ به 13 تا 1 میلی متر می رسد.

برگ دارچین چینی بیضی شکل، به رنگ سبز تیره و براق است. طول آن 15 و عرض آن 5/7 سانتی متر بوده و به طور متناوب یا نیمه متناوب روی ساقه قرار می گیرد.

گل های این گیاه کوچک بوده و روی ساقه گل دهنده کوچکی ظاهر می شوند. میوه این گیاه معطر و بیضی شکل بوده و از حیث اندازه از میوه دارچین حقیقی کوچکتر است. هر میوه حاوی یک دانه می باشد. باید دقت داشت تا گونه کاسیا متعلق بع دارچین چینی با جنس کاسیا از تیره نخودیا که برگ های آن خاصیت دارویی داشته و از مواد موثره آن به عنوان ملین استفاده می شود اشتباه نگردد.

پوست دارچین حقیقی محتوی اسانس اس که مقدار آن به چهار درصد می رسد. مهمترین ترکیب های اسانس پوست دارچین حقیقی را سینامیک آلدئید (به مقدار 60 تا 75 درصد)، اوراژنول (به مقدار 5 تا 18 درصد)، اوژنول استات، سینامیل استات، متیل اوژنول و لینالول تشکیل می دهند. پوست علاوه بر اسانس حاوی تانن، رزین، موسیلاژ، صمغ و کومارین بوده و همچنین حاوی دو ترکیب مهم سینز لانین و سینز لانول می باشد که اثر حشره کشی دارند. برگ های این گیاه نیز محتوی اسانس (به مقدار 5/0 تا 7/0 درصد) است که مهمترین ترکیب های آن اوژنول (به مقدار 60 تا 80 درصد)، سینا مالدئید، سینامیل الکل و سینامیل استات تشکیل می دهد.

پوست دارچین چینی حتوی 1 تا 5/2 درصد و برگ های آن حاوی 2/0 تا 7/0 اسانس می باشد. مهمترین ترکیب اسانس پوست و برگ این گیاه را سینامالدئید (به مقدار 70 تا 95 درصد) تشکیل می دهد.

نیازهای اکولوژیکی دارچین

دارچین حقیقی در طول رویش به هوای گرم و رطوبت زیاد نیاز دارد. دمای مطلوب در طول رویش این گیاه 20 تا 30 درجه سانتی گراد است. عده ای از محققین معتقدند این گیاه در اقلیم هایی که میانگین دما 27 درجه سانتی گرتد باشد به خوبی می روید.

میزان بارندگی سالانه 2000 تا 2450 میلی متر برای رشد و نمو این گیاه مطلوب است. لذا کشت دارچین حقیقی در مناطق خشک توصیه نمی شود. دارچین را باید در مناطق آفتابی کشت کرد. چرا که شرایط سایه سبب کاهش شدید کیفیت مواد موثره آن می شود. کشت این گیاه تا ارتفاع 300 تا 360 متر از سطح دریا با موفقیت همراه است.

خاک سبک (شنی – ماسه ای) برای کشت دارچین مطلوب است و زمین های سنگی و صخره ای برای کاشت دارچین مناسب نیست.

دارچین چینی یا ویتنامی در اوائل رویش به سایه مقاوم بوده و در مقایسه با دارچین حقیقی شرایط خنک تر و خشک و با میزان بارندگی کمتر (1500 میلی متر) را بهتر تحمل می کند. در حالی که نیاز آن به نور در مراحل بعدی رویش به مراتب بیش از دارچین حقیقی است. این گیاه در چین تا ارتفاع 300 متر از سطح دریا کشت می شود و سالانه به 2500 تا 3000 میلی متر بارندگی نیاز دارد.

مواد و عناصر غذایی مورد نیاز دارچین

کود دهی مناسب گیاهان به منظور برداشت حداکثر مقدار محصول ضروری است. عدم حاصلخیزی زمین هایی که دارچین در آنها کشت می شود سبب کاهش شدید محصول پوست و برگ دارچین شده و همچنین مقدار اسانس و کیفیت آن را کاهش می دهد.

مواد و عناصر غذایی مورد نیاز دارچین با توجه به سن گیاهان، وضعیت خاک و همچنین شرایط اقلیمی محل رویش متغییر است. لذا تجزیه خاک و همچنین گیاه به نظور تعیین مواد و عناصر غذایی مورد نیاز در طول رویش دارچین توصیه می شود.

تحقیقات انجام شده در سریلانکا نشان داده که افزودن ازت، فسفر، پتاس به نسبت 1:1:2 در زمین های کشت دارچین نتایج مطلوبی در تولید این گیاه دارد.

تکثیر گیاه دارچین

ازدیاد دارچین (اعم از دارچین حقیقی و چینی) به دو روش جنسی (توسط بذر) و رویشی صورت می گیرد. تکثیر این گیاه در اکثر کشورهای تولید کننده به روش جنسی و توسط بذر انجان می گیرد.

تکثیر جنسی: زمان نقش مهمی در قوه نامیه بذر دارچین دارد. به طوری که با گذشت زمان به شدت از قوه رویشی بذر دارچین کاسته می شود. تحقیقات نشان می دهد 94 درصد بذرهایی که سه روز پس از برداشت کشت شده باشند سبز می شوند. در الی که قوه نامیه بذر هایی که 15 روز پس از برداشت کشت شده باشند به 52 درصد کاهش می یابد. با گذشت پنج هفته از برداشت دانه ها، قوه نامیه آنها به شدت کاهش یافته و حتی ه حدود صفر می رسد. برای کاشت باید از بذرهای تازه برداشت شده دارچین استفاده کرد.

ازدیاد دارچین توسط بذر به دو روش مستقیم و غیر مستقیم صورت می گیرد.

کشت مستقیم: در این روش بذر ها به صورت کپه ای در زمین اصلی کشت می شوند. عمق کشت بذر بستگی به بافت و رطوبت خاک داشته و می تواند 10 تا 20 سانتی متر در نظر گرفته شود. پس از کاشت، زمین را باید آبیاری کرد تا امکان جوانه زنی و رویش بذر ها فراهم گردد. در هر چاله 15 تا 20 بذر با کیفیت مناسب قرار گیرد و سپس توسط خاک نرم پوشانده می شود. در کشت مستقیم فاصله دو ردیف 2/1 متر و فاصله دو چاله روی ردیف نیز یک متر توصیه می شود. پس از کاشت، زمین را باید آبیاری کرد تا امکان جوانه زنی و رویش بذرها فراهم گردد.

کشت غیر مستقیم: در این روش بذر ها در نهالستان یا در گلدان های پلی اتیلن کشت می شوند.

کشت در نهالستان: برای کشت بذر در نهالستان، می بایست بستر کشت را کاملا آماده نمود. خاک بستر باید شنی، سبک و غنی از مواد و عناصر غذایی باشد. همچنین باید عاری از بقایای ریشه گیاهان دیگر بوده و فاقد هر گونه سنگ و قلوه سنگ باشد. در نهالستان کشت بذر ها در ردیف هایی به فاصله 25 سانتی متر و فاصله دو چاله روی ردیف نیز ده سانتی متر توصیه می شود. عمق کاشت بذر باید بین چهار تا هشت سانتی متر باشد. در هر چاله می توان چنج تا هفت بذر قرار داد. پس از کشت روی بذر ها را باید با خاک کاملا نرم پوشاند. ایجاد سایبان های مناسب روی نهالستان و آبیاری منظم، بذور کشت شده جوانه زده و رشد خود را آغاز می کنند. هنگامی که ارتفاع دانهال ها به 12 سانتی متر رسید حتما باید اقدام به برداشتن سایبان ها نمود.

در این روش هشت تا ده ماه پس از سبز شدن دانه ها، دانهال ها آماده انتقال به زمین اصلی می باشند. نهالستان را قبل از انتقال نهال ها، می بایست آبیاری نمود تا هنگام انتقال، به ریشه نهال ها آسیبی وارد نگردد.

کشت در گلدان هنای پلی اتیلنی: در این روش از ظروف کاشت پلی اتیلنی با ابعاد 10 × 20 سانتی متر استفاده می شود. برای کشت می بایست این ظروف را از کود حیوانی و خاک نرم (به نسبت یک به یک) پر کرده و در هر ظرف پنج تا هفت بذر با کیفیت مناسب کشت نمود. سه تا پنج ماه پس از سبز شدن دانه ها، باید هر تعداد نشا سبز شده مناسب را به ظرف کاشت دیگری منتقل کرد. پس از شش ماه دانهال های تولید شده را می توان به زمین اصلی منتقل کرد.

تکثیر رویشی: دارچین را می توان از طریق قلمه زدن نیز تکثیر کرد و قلمه باید از ساقه هایی تهیه شوند که حداقل دارای سه جوانه رویشی باشند. پس از تهیه چنین قلمه هایی (تا آماده شدن گلدان های پلی اتیلنی مناسب)، می توان انها را در آب قرار داد. قطر گلدانها باید 10 سانتی متر و ارتفاع آنها 20 سانتی متر باشد. گلدان ها باید از زهکش مناسب برخوردار باشند. در هر گلدان باید تنها یک قلمه کشت شود. برای جلوگیری از کاهش رطوبت، گلدان ها باید زیر سایبان قرار داده شوند. پس از سه تا چهار ماه، به منظور تقویت بوته ها باید گلدان ها را از زیر سایبان خارج کرد. پس از ده تا دوازده ماه قلمه ها ریشه دار شده آماده انتقال به زمین اصلی می باشند. انتقال دانهال ها به زمین باید در زمان مناسب و هنامی که هوا مرطوب و بارانی است انجام گیرد. کشت دانهال ها در زمین اصلی باید در داخل گودال هایی به ابعاد 30 × 30 × 30 سانتی متر انجام شده و اطراف ریشه توسط خاک نرم و غنی از مواد الی پر گردد.

در تکثیر رویشی، فاصله دو ردیف 2/1 و فاصله دو بوته روی ردیف 6/0 متر منسب است. برای کشت در هر هکتار زمین 14 هزار گوال بایدحفر گردد. در هر گودال می توان تا سه نهال را کشت کرد. لذا در این صورت برای هر هکتار طمین به 42 هزار نهال نیاز است.

اگر گیاهان به صورت متراکم کشت شوند، ساقه آنها برای کسب نور طویل شده و در این صورت از کیفیت پوست دارچین کاسته می شود.

 


 

مراقبت و نگهداری دارچین

آبیاری منظم سطح خزانه بسیار ضروری است. ضمنا از آنجا که رشد اولیه گیاهان کند و بطئی است لذا علف های هرز سطح خزانه ممکن است بر گیاهچه های دارچین غلبه کرده و تاثیر نامطلوبی بر رشد آنها بگذارد. از این رو در طول رویش گیاهان باید علف های هرز سطح خزانه را به طور منظم و برنامه ریزی شده وجین نمود.

پس از انتقال نهال ها به زمین اصلی، در دو سال اول رویش باید سه تا چهار بار در سال علف های هرز سطح مزرعه را وجین کرد. چنانچه سطح اب زیر زمینی بالا باشد ایجاد زهکش های مناسب ضرورت دارد. تعداد و فواصل زهکش ها بستگی به شیب زمین، مقدار آب، بارندگی منطقه و بافت خاک دارد. چنانچه زمین تهی از مواد و عناصر غذایی باشد باید عناصر غذایی و مواد آلی مورد نیاز گیاهان به خاک اضافه شود. خاک زمین هایی که دارچین در آنها کشت شده است باید همه ساله مورد آزمایش قرار گرفته و بر حسب نتایج آن، مواد و عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان به خاک اضافه گردد. تحقیقات انجام شده در سریلانکا نشان می دهد نسبت عناصر ازت، فسفر و پتاس در خاک باید به ترتیب 1:1:2 باشد.

پس از هر محله برداشت محصول، اضافه کردن ازت به همراه ابیاری یا هنگام بارندگی نقش مهمی در افزایش محصول دارچین دارد.

هرس اصولی شاخه ها نیز نقش مهمی در تولید شاخه های فرعی و در نتیجه افزایش محصول دارد. نوع و شدت هرس بستگی به سن و وضعیت گیاهان دارد.

با افزایش سن گیاهان عملکرد و کیفیت آنها به تدریج کاهش می یابد. از این رو در مزارع همواره باید گیاهان جوان را جایگزین گیاهان پیر و قدیمی نمود. در طول رویش دارچین، آفات و بیماری ها می توانند صدمات زیادی را به محصول وارد کنند. بعضی آفات موجب تشکیل گال در نقاط مختلف گیاه و موجب کاهش 20 درصدی اسانس پوست گیاهان می شوند. از جمله این آفات بعضی کنه ها هستند که سبب تولید گال در سطح فوقانی برگ ها می شوند. رنگ این گال ها ابتدا صورتی است که سپس به رنگ سبز تبدیل می شوند.

شپش جهنده گیاهی نیز در سطح تحتانی و فوقای برگ ها تخم گذاری کرده و سبب تولید گل هایی در این سطوح می شوند. گال ها در اثر تغذیه پوره ها ایجاد می شوند. بعضی عوامل بیماری زای قارچی مانند قارچ عامل بیماری لکه برگی سبب ایجاد صدمات روی گیاهان می شود. علائم این بیماری به صورت لکه هایی کم و بیش قهوه ای رنگ روی برگ ها دیده می شوند. این لکه ها ممکن است بزرگتر شده و خسارت های زیادی را به محصول وارد کنند. گونه های مختلف قارچ دوده ای سیاه نیز سبب شیوع بیماری قارچی دیگری می شوند. سطح برگ های گیاهان مبتلا به این بیماری کم و بیش سیاهرنگ شده و کاهش شدید عملکرد محصول دارچین را در پی خواهد داشت. با استفاده از سموم قارچ کش مناسب می توان این بیماری ها را کنترل کرد.

برداشت محصول دارچین

دو تا سه سال پس از کاشت می توان محصول دارچین را برداشت کرد. در سریلانکا معمولا برداشت بین ماه های اردیبهشت، خرداد یا مهرماه و آبان انجام می گیرد. البته در برخی موارد چند بار در طول سال اقدام به برداشت ساقه ها می شود. ارتفاع گیاهان دو تا سه ساله 5/1 تا 2 متر و قطر شاخه های آن به 5/1 تا 2 سانتی متر می رسد. هر بوته سه تا چهار شاخه دارد.

چوست این شاخه ها نیز قهوه ای رنگ است. این شاخه ها از ارتفاع 10 تا 15 سانتی متری سطح زمین به همراه برگ ها و ساقه های جوان برداشت می شوند. این نوع برداشت سبب تحریک گیاه و تولید شاخه های جدید دیگری در سال آینده می گردد. توصیه می شود ساقه ها پس از بارندگی برداشت شوند تا پوست آسانتر از ساقه ها جدا گردد.

دارچین را بر حسب شرایط اقلیمی محل رویش به خصوص میزان بارندگی و حاصل خیزی خاک می توتن دو و حتی سه مرتبه در سال برداشت کرد.

پس از برداشت، گل ها و ساقه های کوچک را جهت استخراج اسانس به روش تقطیر و یا به منطور تولید موسیلاژ از ساقه های اصلی جدا می کنند.

ساقه های مناسب را به صورت دستجات چند تایی پهلوی هم قرار می دهند تا برای پوست برداری به مکان مناسب منتقل شوند. سپس توسط پاقو یا وسائل مخصوصی پوست از ساقه جدا می ود.

مقدار پوست درختان سه تا پهار ساله در سریلانکا 56 تا 67 کیلوگرم در هکتار است. این مقدار با افزایش سن گیاهان به 168 تا 224 کیلوگرم در هکتار می رسد. پس از گذشت 10 سال از سن درختان مقدار محصول به تدریج کاهش یافه و به 63 کیلوگرم در هکتار می رسد. از هر هکتار 5/2 تن در برگ تازه دارچین به دست می آید. دارچین های چینی یا ویتنامی معمولا از درختان 5 تا 7 ساله و حتی در ویتنام از درختان 15 تا 20 ساله برداشت می شوند. برداشت محصول بین ماه های فروردین – اردیبهشت صورت می گیرد. هنگام برداشت در ویتنام داربست هایی به ارتفاع چهار تا پنج متر اطراف درخت تعبیه شده و ساقه هایی که قطر آنها 5/2 تا 4 سانتی متر ایت انتخاب می شوند، سپس توسط پاقو های مخصوص و تیز دو برش دایره ای به فاصله 40 تا50 سانتی متری از یکدیگر روی ساقه ایجاد نموده و توسط یک برش طولی آنها را به یکدیگر وصل می کنند. و بدین صورت پوست را از ساقه جدا می کنند. برگ های گیاهان نیز جهت اسانس گیری از درختان جدا و به محل اسانس گیری منتقل می شوند.

عملکرد دارچین های چینی از فصلی به فصل دیگر، از مکانی به مکانی دیگر و از درختی به درختی دیگر به شدت تغییر می کند و معمولا چند برابر مقدار آن در دارچین حقیقی است.

پس از برداشت، پوست ها را باید بلافاصله جهت خشک کردن به خشک کن منتقل کرد. رطوبت مجاز پوست پس از خشک شدن 10 درصد می باشد.

چریش

نام انگلیسی: neem

نام علمی: Azadirachta indica A. Juss

خانواده: Meliacea

مقدمه ای بر چریش

چریش نام درختی است که از هزاران سال پیش مورد توجه انسان بوده است. نام سانسکریت این گیاه آریشتا به معنی ضد درد است. مردم کشور های خاور دور در طب سنتی خود از قسمت های مختلف این درخت به عنوان ضد مالاریا، تب بر و ضد درد و التهاب استفاده می کردند. در باور مردم هند این گیاه از نظر دارویی آنقدر ارزشمند است که به آن درمانگاه دهکده می گویند. عصاره حاصل از قسمت های مختلف این گیاه را نیز داروخانه طبیعت می گویند که از حدود 2000 سال پیش یا حتی قبل از آن مورد استفاده اهالی بوده است.

در دارو سازی و طب نوین به اثرات سودمند این گیاه پی برده شده و امروزه مواد موثره اندام های مختلف آن (مانند پوست، برگ و دانه ها) در صنایع دارو سازی و آرایشی و بهداشتی کاربرد زیادی دارد.

مواد موثره چریش خاصیت ضد عفونی کنندگی داشته و به عنوان ضد قارچ و حتی ضد ویروس معرفی شده است. این مواد التیام دهنده لثه ها و معالجه کننده حساسیت های پوستی بوده و در ساخت خمیر دندان، صابون و کرم مورد استفاده قرار می گیرد.

تحقیقات اخیر نشان می دهد که مواد موثره موجود در دانه های چریش دارای اثرات حشره کشی قابل توجهی است و به عنوان حشره کش طبیعی در حفاظت محصولات کشاورزی و همچنین انباری نقش مهمی دارد.

اولین حشره کش تجاری حاصل از مواد موثره این گیاه در سال 1985 تحت عنوان مارگوسان ساخته شد و توسط سازمان محیط زیست آمریکا به تائید رسید. در حال حاضر سموم مختلفی به نام های آزاتین، تورپکس، آلجین و بیونیم از این گیاه تولید و به بازار عرضه شده است.

قدرت چریش در کنترل حشره ها افق تازه ای را در تولید حشره کش طبیعی گشوده است. این حشره کش ها معمولا گونه های مختلفی از افات را مورد حمله قرار می دهند و در طبیعت نیز به راحتی تجزیه شده و هچگونه مقاومت ژنتیکی در آفات ایجاد نمی نمایند. تاکنون هیچ گونه اثرات جهش زایی و سرطان زایی در مورد آنها گزارش نشده و برای انسان و حیوانات خونگرم خطری ندارند.

حشره شناسان معتقدند که مواد موثره چریش بر کنترل بیش از 200 گونه حشره و برخی گونه های نماتد ها، باکتری ها و حتی ویروس ها اثر قاطعی دارند.

اگرچه قسمت عمده مواد اولیه مورد نیاز این گیاه از طبیعت جمع آوری می شود اما با توجه به گسترش روز افزون فرآورده های حاصل از این گیاه، چریش در بسیاری از مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری خشک آسیا، آفریقا و استرالیا کشت می شود به طوری که بیش از 7000 درخت چریش در فلوریدا، پورتریکو و مکزیک برای تامین مواد اولیه حشره کش ها کشت شده اند.

این گیاه بومی ایران نیست لیکن در گذشته به ایران وارد شده و در بعضی مناطق واقع در استان های هرمزگان و سیستام و بلوچستان کشت شده است. در جنوب ایران به این گیاه چریش، سریش و چریشک گفته می شود.

مشخصات گیاه چریش

چریش درختی همیشه سبز است. این گیاه متعاق به تیره ملیاسه بوده و منشا آن هند رقی است. از این تیره درختی به نام زیتون تلخ یا شال زیتون نیز در شمال ایران می روید که بومی هیمالیا است. زیتون تلخ شباهت زیادی به چریش دارد ولی از نظر مواد موثره با آن متفاوت است.

ارتفاع چریش به 15 متر و به ندرت به 25 متر نیز می رسد و ممکن است تا 200 سال عمر کند. شاخه آن از انشعاب های فراوانی برخوردار است. به طوری که تاج متراکم و انبوهی را به وجود می آورد. طول برگ های چریش 30 سانتی متر بوده و مرکب است. هر برگ از 10 تا 12 برگچه باریک و نوک تیز به رنگ سبز تیره تشکیل شده است. طول برگچه 7 سانتی متر و عرض آن 5/2 سانتی متر است. از ناحیه تحتانی برگچه ها نکتار معطری ترشح می شود. برگ های جوان که در نزدیکی نوک شاخه ها قرار دارند دارای غدد ترشحی خاصی هستند که رزین ترشح می کنند.

پوست شاخه های جوان سبز رنگ است. در حالی که پوست شاخه های پیر و قدیمی به رنگ خاکستری تا خاکستری تیره مشاهده می شوند. گل ها پنج قسمتی، منظم، کوچک و به رنگ سفید یا بنفش هستند.

گلدهی معمولا در دوره های خشک انجام می گیرد و میوه ها اوایل فصل بارانی می رسند. در هند اوایل گل ها، اوائل دی ماه ظاهر شده و گلدهی تا فروردین ماه ادامه می یابد. میوه ها نیز خرداد تا مرداد می رسند. در اقلیم های دو فصله گل دهی و میوه دهی دو بار در سال اتفاق می افتد. به طوری که گل دهی طی ماه های تیر تا مهر ممکن است اتفاق افتد. گل ها معمولا بعد از ظهر ها شکفته شده و در شب بوی نافذی تولید می کنند. گل ها بوی مطبوع و کم و بیش شبیه یاس داشته و نکتار زیادی تولید می کنند. بدیهی است حشرات در گرده افشانی این گیاه نقش مهمی دارند. گل های این گیاه در تولید عسل بسیار موثر است.

میوه چریش شفتف بیضی شکل و طول آن یک تا دو سانتی متر است. میان بر میوه گوشتی بوده و پوست سبز رنگ و شفافی دارد که حاوی مقادیر زیادی موسیلاز است. میوه های رسیده تیره رنگ و چروکیده می شوند. در بخش درونی فرابر که اغلب سخت و چوبی است دانه تشکیل می شود.

وزن هزار دانه متفاوت و بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش، شرایط کشت و نوع گیاه دارد و بین 110 تا 580 گرم متفاوت است.

اثر حشره کشی عصاره چریش به علت وجود ترکیب های مختلفی است که به گروه تری ترپنوئید ها تعلق دارند. لیمونوئید ها از مهم ترین این ترکیب ها هستند. تاکنون چند ترکیب لایمونوئیدی از چریش استخراج شده که ادامه حیات حشرات به ویژه آنهایی که در کشاورزی و سلامتی بشر نقش زیان باری دارند را متوقف می کند. مهم ترین این ترکیب های را آزادیرایختین، سالانین، ملیانتریول، نیمبین و نیمبیدین تشکیل می دهند. آزادیرایختین دو تا چهار میلی گرم وزن خشک مغز دانه را تشکیل داده و مقدار کمی نیز در برگ گیاه وجود دارد. این ترکیب مهم ترین عامل در مبارزه با حشرات است که حتی در حد چند پی پی ام نیز موثر است. ازادیراختین از نظر ساختمان شیمیایی شبیه به گروهی از هورمون های حشرات مانند ایکیزون ها است.

ملیانتریول نیز در غلظت های پایین به عنوان عامل بازدارنده تغذیه حشرات عمل می کند. نیمبین و نیمبیدین علاوه بر مغز دانه در پوست ساقه درخت نیز وجود دارد. این ترکیب ها همچنین اثرات ضد ویرئسی داشته که با عصاره گیری از دانه چریش توسط الکل به دست می آیند و حدود دو درصد وزن مغز دانه را تشکیل می دهند. این مواد با فلج کردن سیستم بلع حشره از تغذیه آنها جلوگیری می کند. دی استیل آزادیراختیول ترکیب لیمونوئیدی جدیدی است که اثر آن مشابه آزادیراختین است.

فلاونوئید، تانن و اسانس از ترکیب های دیگری هستند که در برگ و پوست چریش وجود دارند.

چهل تا 50 درصد وزن مغز دانه چریش را روغن تشکیل می دهد. روغن دانه سبز تیره بوده و طعم آن تلخ و بوی آن شبیه بوی سیر است. این روغن علاوه بر اسید های چرب معمول (اسید اولئیک، استئاریک، لینوئیک و پالمتیک) حاوی ترکیب های سولفوره نیز می باشد که شباهت بوی آن به بوی سیر، ناشی از وجود همین تر کیب ها است.

صمغ چریش حاوی قند های مختلفی از جمله آرابینوز، فروکتوز، گالاکتوز و اسید گلوکورونیک است.

نیازهای اکولوژیکی چریش

چریش از گیاهان با ارزش و اقتصادی جنگل های گرمسیری است. این گیاه در اقلیم های طبیعی خود همراه با گونه های آکاسیا و دلبرژیا می روید. رشد و نمو این گیاه در مناطق گرمسیری تا نیمه مرطوب و با حداقل 130 میلی متر بارندگی در سال امکان پذیر است. کشت این گیا در مناطق دارای بارندگی زیاد (بیش از 3000 میلی متر در سال) و همچنین در مناطقی که سطح اب زیرزمینی بالا است مناسب نبوده و موجب خشک شدن گیاهان می شود.

چریش در ارتفاع 50 تا 1000 متر از سطح دریا به خوبی می روید. علاوه بر آن گیاهی کم توقع بوده و به خوبی خاک های مرطوب تا خشک و کم و بیش شور را تحمل می کند.

مقاومت چریش به خشکی زیاد است و لیکن برگ های گیاه در شرایط خشکی های شدید ریزش کرده و گیاه با شروع دوره مرطوب رشد خود را مجددا آغاز می کند. چریش در هر نوع خاکی از شنی سبک تا رسی سنگین با زهکش مناسب می روید. ولی خاک های سبک، عمیق، با زهکش خوب برای این گیاه مناسب تر است. این گیاه در خاک هایی که از مقادیر مناسب مواد آلی و عناصر غذایی برخوردار باشد. به خوبی رشد می کند و لیکی در شرایط خشکی نیز ریشه های آن به سرعت گسترش یافت و قادر به جذب حداقل رطوبت و همچنین مواد و عناصر غذایی از اعماق خاک می باشد.

چریش در مناطقی که دمای سالیانه ان بین 21 تا 32 درجه سانتی گراد باشد رشد مطلوبی دارد. این گیاه دمای بالا تا 50 درجه سانتی گراد را برای مدتی می تواند تحمل کند. چریش به دمای پایین بسیار حساس است. به طوری که در دمای زیر 4 درجه سانتی گراد، برگ ها ریزش کرده و سپس خشک می شوند.

پی اچ مناسب خاک برای چریش 2/6 تا 7 است.

تکثیر گیاه چریش

ازدیاد چریش به دو روش جنسی (تولید بذر) و غیرجنسی (رویشی) امکان پذیر است و لیکن تکثیر آن عمدتا به روش جنسی و توسط بذر صورت می گیرد.

تکثیر جنسی: قوه نامیه دانه های چریش بستگی به منشا بذر و شرایط نگهداری آن دارد. کاهش رطوبت بذر و نگهداری برای مدت طولانی سبب کاهش شدید قوه نامیه آن می شود.

بذر گیاهان مناطق افریقا و آمریکای با مقدار رطوبت 5 تا 7 درصد چنانچه در دمای 4 درجه سانتی گراد نگهداری شوند تا 8 سال قوه نامیه خود را حفظ می کنند. در حالی که این زمان برای بذر گیاهان مناطق آسیایی کمتر است. برخی گزارش ها نشان می دهد که گوشت میوه حاوی بازدارنده رشد است. از این رو توصیه می شود برای تکثیر جنسی از بذرهای تازه ای که گوشت آنها جدا شده باشد استفاده گردد.

از آنجا که چریش دارای پوسته ضخیمی است لذا خراش دهی بذر نقش عمده ای در افزایش قوه نامیه آن دارد. بذر پریش را می توان در گلدا، نهالستان و یا به طور مستقیم در زمین کشت کرد. چنانچه کشت در نهالستان صورت گیرد بهتر است بذور در ردیف هایی به فاصله 15 تا 20 و فاصله دو بذر در طول ردیف 5/2 سانتی متر کشت گردد.

بذر چریش در دمای 19 تا 22 درجه سانتی گراد پس از 14 تا 21 روز سبز می شود. پنج تا شش هفته پس از رویش بذرها، هنگامی که ارتفاع آنها به پنج سانتی متر رسید باید آنها را در گلدان یا خزانه دوم و هنگامی که ارتفاع آنها به 20 تا 25 سانتی متر رسید باید به زمین اصلی منتقل نمود. اگر بذر در گلدان کشت شود می بایست در هر گلدان یک الی دو بذر در عمق 1 تا 5/1 سانتی متری کشت گردد. چنانچه هر دو بذر سبز شوند یکی از آنها را باید به گلدان دیگری منتقل کرد. در این صورت تا شش ماه بعد، هنگامی که ارتفاع نهال ها به 20 سانتی متر رسید می توان آنها را به زمین اصلی منتقل کرد. نهال ها در زمین اصلی باید در ردیف هایی به فاصله سه متر و فاصله دو نهال در طول ردیف نیز سه متر کشت شوند. کشت مستقیم بذر در زمین اصلی باید در عمق 1 تا 5/1 سانتی متری خاک انجام شده و زمین غنی از مواد آلی باشد. اگر چه گیاهانی که به روش مستقیم کشت می شوند پس از رویش قوی بوده و از ریشه قوی تری نسبت به گیاهان حاصل از کشت غیر مستقیم برخوردارند ولی کشت مستقیم در مناطق خشک توصیه نمی شود زیرا احتمال رویش آن بسیار کم است.

تکثیر رویشی: قلمه زدن، خوابانیدن، جدا کردن پاجوش ها و پیوند روی پایه بذری از روش های معمول تکثیر رویشی چریش است. درختان چریش در مناطق مختلف رویش از تنوع مرفولوژیکی و شیمیایی برخوردارند. از این رو بعضی معتقدند تکثیر رویشی این گیاه مناسب تر است.

برای احداث یک باغ تجاری با محصول یکنواخت و مناسب باید از کلون هایی که مقدار بیشتری آزادیراختین و همچنین عملکرد بهتر بذر برخوردارند استفاده نمود

ازدیاد از طریق کشت سلول یا بافت از روش های دیگری است که برای تکثیر رویشی چریش استفاده می شود.

مراقبت و نگهداری چریش

آبیاری منظم و وجین علف های هرز سطح خزانه پس از کشت بذر بسیار ضروری است و سبب تسهیل در رویش آنها می شود. در صورت تراکم علف های هرز باید توسط کولتیواتور اقدام به وجین مکانیکی علف های هرز نمود. آبیاری نهال ها بلافاصله پس از انتقال به زمین اصلی نیز بسیار حائز اهمیت است. چنانچه زمین تهی از مواد و عناصر غذایی باشد باید با اضافه کردن عناصر ضروری، ریز مغذی ها یا موادآلی امکان رشد سریعتر و مناسب تر نهال ها را فراهم کرد.

 


هرس گیاهان نقش مهمی در افزایش عملکرد محصول دارد. از آنجا که میوه ها روی شاخه های جانبی تشکیل می شوند، لذا هر چه تاج درخت گسترده تر و شاخه های جانبی آن فراوان تر باشد عملکرد میوه بیشتر خواهد بود.

 

مالچ دهی و ابیاری مناسب نیز نقش مهمی در افزایش عملکرد محصول دارد.

چریش گیاهی بسیار مقاوم به افات، بیماری ها و سایر شرایط نامساعد محیطی است و افت یا بیماری خاصی روی گیاه گزارش نشده است. ولی، هنگامی که گیاهان ضعیف می شوند برخی اات مانند سپردار شرقی مرکبات با تغذیه از شیره پرورده آنها به محصول خسارت وارد می کنند. این آفت در مرحله نو نهالی نیز می تواند خسارت جبران ناپذیری به محصول وارد کند. هرس شاخه های نزدیک به و گونه های کفشدوزک در کاهش جمعیت این آفت بسیار موثر است.

برخی گونه های حشره برگ خوار آفت مهم این گیاهان در مناطق مرکز و جنوب امریکا است که سبب از بین رفتن برگ های درختان جوان می شود. در آسیا نیز پروانه برگ خوار آفت مهم گیاهان کشت شده است. آفت مهم این گیاه در هند سن برگ خوار است که در اثر تغذیه این آفت، غلاف ها کوچک و بذر ها چروکیده می شوند. در استرالیا نیز گونه های مختلف پروانه ها از جمله آفات این گیاه می باشند که لارو آنها با ایجاد کانال در جوانه های انتهایی در حال رشد، موجب از بین رفتن گیاه می شود. چنانجه حمله شدید باشد گیاه خشک می شود. این آفت در طول رویش چریش صدماتی به برگ ها و ساقه های این گیاه وارد می کند.

پوسیدگی ریشه و پوسیدگی ساقه از جمله بیماری هایی هستند که می توانند صدمات زیادی به محصول وارد کنند. رطوبت بالا و ابیاری فراوان سبب شیوع این بیماری می شوند.

پوسیدگی باکتریایی که توسط باکتری بیماری زا ایجاد می شود می تواند صدمات زیادی به گیاهان پریش وارد کند.

کمبود برخی عناصر غذایی مانند پتاسیم و روی نیز سبب کاهش شدید رشد گیاهان می شود. کمبود روی موجب زردی نوک و حاشیه برگ ها، ترشح رزین از شاخه ها و ریزش برگ های پیر می شود. کمبود پتاسیم نه تنها موجب زردی نوک و حاشیه برگ ها می شود بلکه سبب خشک شدن سر شاخه های گیاهان نیز می گردد.

برداشت محصول چریش

ظهور گل تا رسیدن میوه ها در شرایط اقلیمی مختلف 10 تا 12 هفته به طول می انجامد. از بدو تشکیل میوه تا رسیدن آن نیز به زمانی در حدود دو ماه نیاز است. گیاهان در سن سه تا پنج سالگی (بسته به رقم و شرایط اقلیمی محل رویش) به محصول می روند ولی مقدار محصول در ده سالگی به حداکثر می رسد.

رنگ میوه چریش در انتدای تشکیل سبز است، سپس به زرد – سبز و پس از آن به زرد تیره تبدیل شده و در مرحله رسیدن کامل قهوه ای کم و بیش چروکیده می شود.

میوه های کاملا رسیده از بیشترین مقدار مواد موثره برخوردارند و باید قبل از ریزش برداشت شوند. رنگ میوه های نارس و نیمه نارس سبز یا زرد – سبز بوده و از مقادیر کمی ماده مثره آزادیراختین برخوردار می باشند. عده ای از محققین اظهار می دارند که میوه های نارس و گلها فاقد آزادیراختین هستند.

به منظور برداشت میوه، ابتدا پارچه های مناسبی زیر درخت پهن کرده و با تکان دادن شاخه ها توسط دست یا ماشین مخصوص و ریزش میوه ها روی پارچه آنها را باید جمع آوری نمود. بلافاصله پس از برداشت باید به منظور جلوگیری از فاسد شدن و تخمیر، قسمت گوشتی میوه از دانه جدا شود. این عمل توسط دست یا ماشین انجام می شود. به منظور رسیدن میوه های نارس (که رنگ آنها زرد – سبز هستند) می توان آنها را به مدت دو تا سه روز در سایه قرار داد. در این صورت جدا کردن قسمت گوشتی میوه از دانه آسان تر صورت می گیرد. پس از جدا کردن قسمت گوشتی میوه، دانه ها راباید تمیز و سپس خشک کرد. برای خشک کردن بهتر است آنها را روی حصیر یا تور های سیمی به مدت چند روز در سایه پهن کرد. در مدت زمان خشک کردن، دانه ها باید از نور مستقیم، دمای بالا و یا بارندگی و رطوبت در امان باشند. چرا که در غیر این صورت از مقدار مواد موثره آنها به شدت کاسته می شود.

با استفاده از خشک کن های الکتریکی نیز می توان دانه های پریش را خشک کرد. دمای مناسب برای چنین خشک کن هایی 60 تا 70 درجه سانتی گراد است. رطوبت مجاز دانه پس از خشک کردن هشت درصد گزارش شده است. رطوبت بیشتر سبب رشد و توسعه قارچ ها و برخی باکتری ها روی دانه شده و از کیفیت آنها به شدت می کاهد. قبل از بسته بندی آنها را باید تمیز و پس از درجه بندی، بسته بندی نمود. دانه های خشک شده را می توان در سبدهایی با تهویه مناسب یا گونی های کنفی در دمای 10تا 20 درجه سانتی گراد نگهداری کرد. پوسته دانه در طول مدت نگهداری نباید شکسته شده و مغز آن خارج شود. دانه های پریش را نمی توان بیش از یک سال نگهداری نمود.

عملکرد دانه متفاوت و بستگی به سن و نوع درخت و شرایط اقلیمی محل روی گیاه دارد.

میزان عملکرد سالانه یک درخت ده تا دوازده ساله 35 تا 55 کیلوگرم دانه خشک است.

شبت (شوید)

نام انگلیسی: Dill

نام علمی: Anethum graveolens L.

خانواده: Umbelliferae

مقدمه ای بر شبت (شوید)

شبت برای اولین بار در فلسطین کشت شده و احتمالا از رم باستان به سایر کشورهای اروپا منتقل گردیده است. کشت منظم این گیاه از قرن چهاردهم به منظور استفاده از خواص دارویی و ادویه ای آن در اکثر نقاط جهان آغاز شد.

مردم کشورهای اروپا در گذشته از پیکر رویشی و بذر شبت برای درمان سر درد و بیماریهای خونی – عروقی استفاده می کرده اند.

در فارماکوپه های معتبر از پیکر رویشی تازه یا خشک و همچنین از میوه این گیاه به عنوان دارو یاد شده است.

شبت گیاهی مدر است و برای درمان دل درد و نفخ شکم و مداوای بیماریهای مربوط به جهز هاضمه کاربرد دارد. شبت گیاهی است معطر با رایحه ای مطبوع ، این گیاه اشتها آور است و درصنایع غذایی موارد استعمال فراوانی دارد و نزد اکثر مردم جهان به عنوان ادویه ای مطبوع و مفید شناخته شده است.

اسانس شبت که از بذرها و پیکر رویشی استخراج می شود، خاصیت ضد باکتریایی دارد و در صنایع غذایی و نوشابه سازی از آن استفاده می شود. مصرف اسانس شبت در جهان 60 تا 70 تن در سال است.

شبت در سطوح وسیعی در کشورهای هند ، انگلیس ، آمریکا ، اسپانیا ، ایتالیا ، بلغارستان و مجارستان کشت می شود.

مشخصات گیاه شبت (شوید)

شبت گیاهی یک ساله ، علفی و معطر است. منشا آن نواحی شرق مدیترانه گزارش شده است. این گیاه در غرب آسیا ، ایران ، هند و قفقاز می روید. سه گونه متعلق به جنس آنتوم شناخته شده آن عبارتنداز : گراویولانس ، کریزیوم و اینولوکراتوم. محققان معتقدند که مهمترین گونه متعلق به جنس شبت گراویولانس است که عمدتا در هندوستان کست می شود. گونه دیگر آنتوم سوآ نام دارد. که در هندوستان می روید و از نظر تیپ شیمیایی (مواد و ترکیبات موجود در اسانس) با گونه های فوق الذکر کاملا متفاوت است.

شبت دارای ریشه ای مخروطی ، نازک و کم انشعاب است. طول ریشه متغییر و بین 10 تا 30 سانتی متر می باشد. ساقه مستقیم ، استوانه ای شکل، بدون کرک و دارای خطوط طولی است. ارتفاع آن متفاوت و بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه دارد و بین 40 تا 180 سانتی متر است. ساقه دارای انشعابهای کم و بیش زیادی است. برگها کوچک، نازک و نخی شکل و دارای سه بریدگی عمیق است که به طور متناوب بر روی ساقه قرار می گیرند. گلها کوچک، دو جنسی، و رنگ آنها زرد است و در انتهای ساقه های اصلی و فرعی در چترهای مرکب به قطر 15 تا 20 سانتی متر پدیدار می شوند. میوه فندقه، تخم مرغی شکل، پنج تا شش میلی متر طول، سه تا چهار میلی متر پهنا و 5/0 تا 1 میلی متر ضخامت دارد. رنگ میوه قهوه ای تیره است.

در ناحیه تحتانی میوه چهار و در قسمت فوقانی آن دو حجره اسانس وجود دارد. وزن هزار دانه آن یک تا دو گرم است.

تمام پیکر رویشی گیاه محتوی اسانس است. مقدار آن در اندامهای مختلف متفاوت می باشد. به طوری که در پیکر رویشی مقدار اسانس بین 8/0 تا 6/1 درصد است. بذرهای کاملا رسیده بیشترین مقدار اسانس را دارا می باشند و مقدار آن بین دو تا پنج درصد گزارش شده است. مقدار اسانس در ساقه این گیاه بسیار کم و بین 1/0 تا 5/0 درصد است.

مهمترین ترکیبات اسانس پیکر رویشی عبارتند از : "د – کارون" (25 تا 35 درصد) و "د – آلفا – فلاندرن" (15 تا 25 درصد).

مهمترین ترکیبات اسانس حاصل از بذرهای کاملا رسیده عبارتند از :"د- کارون" (40 تا 60 درصد) و" لیمونن" (20 تا 28 درصد). از ترکیبات دیگر اسانس شبت (اعم از اسانس پیکر رویشی و یا بذر)"دی هیدرو کارون" ، "آلفا پینن" ، "ترپینن" و تعدادی دیگر از ترپنوئیدها را می توان نام برد.

دوره رویشی گیاه شبت کوتاه است. از بدو رویش بذر تا رسیدن میوه ها مدت زمانی برابر 100 تا 120 روز به طول می انجامد. چنانچه بذرهای کاملا رسیده در مکانی مناسبی نگهداری شوند دو الی سه سال از قوه رویشی مناسبی برخوردار خواهند بود.

درجه حرارت مناسب برای رویش بذر 8 تا 10 درجه سانتی گراد است. بذرها در فضای آزاد 10 تا 17 روز پس از کاشت سبز می شوند.

از بدو رویش بذر تا ساقه دهی 35 تا 40 روز به طول می انجامد. گلدهی به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و معمولا از بدو رویش تا گلدهی 50 تا 70 روز به طول می انجامد.

هوای سرد و بارانی ذر مرحله گلدهی برای گیاه مناسب نیست. زیرا سرما سبب سرمازدگی و بارندگی سبب عدم تلقیح گلها می شود و به طور قابل توجهی از عملکرد میوه کاسته می گردد.

ابتدا میوه های نواحی میانی چترهای اصلی، سپس میوه های سایر قسمتهای چتر می رسند. از ابتدای گلدهی تا تشکیل میوه، 40 تا 45 روز به طول می انجامد.

میوه ها همزمان نمی رسند و پس از رسیدن با کوچکترین ضربه یا وزش باد ریزش می کنند.

نیازهای اکولوژیکی شبت (شوید)

شبت گیاهی مدیترانه ای است و تقریبا در تمام نقاط دنیا می روید. در طول رویش به خصوص در مرحله نمو گلها و تولید میوه به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد.

این گیاه به سرما حساس نیست و بذر در درجه حرارتهای پایین قادر به رویش است. چنانچه گیاهان اواسط بهار با سرما مواجه شوند نسبت به دمای پایین حساسیت نشان نمی دهند و بدون هیچ گونه خطری به رویش خود ادامه خواهند داد.

شبت را تقریبا در هر نوع خاکی به استثنای خاکهای بسیار سبک و تهی از مواد و عناصر غذایی و خاکهای سنگین رسی می توان کشت کرد. خاکهای مناسب برای کشت شبت خاکهایی با بافت متوسط و با رطوبت کافی است.

شبت تا قبل از گلدهی از رشد و نمو سریعی برخوردار است. در طول رویش به مقادیر فراوان آب نیاز دارد. از این رو در مناطقی باید کشت شود که امکان آبیاری گیاهان باشد.

تناوب کاشت شبت (شوید)

شبت را مانند اکثر گیاهان یک ساله می توان با هر گیاهی به تناوب کشت کرد. شبت به استثنای علف کشهای مالوران، آفالون و مرکازین، به بقیه علف کشها حساس است.

از این رو این گیاه را نباید در زمینهایی کشت کرد که در آن مقدار زیادی از این علف کشها استفاده شده باشد. تناوب کشت شبت با گیاهانی که به علف کشها مقاوم هستند (نظیر گشنیز) مناسب نیست.

در صورتی که شبت برای استفاده از پیکر رویشی آن کشت شود، قبل و پس از آن می توان هر نوع گیاهی را کشت نمود. شبت را می توان با بعضی از گیاهان دو ساله که حاوی اسانس هستند، مانند زیره سیاه دو ساله و مریم گلی کبیر به صورت مخلوط کشت کرد.

بهتر است شبت با غلات به تناوب کشت گردند. چون این گیاهان معمولا از دوره رویشی کوتاهی برخوردارند و پس از برداشت آنها زمان کافی برای آماده کردن زمین وجود دارد. از مزایای دیگر غلات این است که پس از برداشت زمین معمولا کمترین علفهای هرز را داراست.

مواد و عناصر غذایی مورد نیاز شبت (شوید)

مواد و عناصر غذایی کافی در عملکرد محصول بذر، مقدار و کیفیت اسانس شبت موثر است. ازت تاثیر عمده ای بر رشد گیاه دارد. اگر شبت به منظور استفاده از پیکر رویشی کشت شود ازت نقش عمده ای بر افزایش عملکرد پیکر رویشی دارد.

توصیه می شود 3/1 ازت همراه با تمام کودهای فسفر و پتاس در فصل پاییز هنگام آماده سازی خاک به زمین داده شود و 3/2 بقیه در فصل بهار قبل از کاشت گیاه هنگام آماده سازی زمین به خاک اضافه گردد.

تحقیقات نشان می دهد که از بدو ساقه دهی تا قبل از تشکیل گل کاربرد محلولهای غذایی مناسب نظیر واکسال و میکرامید یا مواد مشابه به صورت محلول پاشی در افزایش عملکرد پیکر رویشی گیاه تاثیر فراوانی دارد. چنانچه هدف از کشت، میوه گیاه باشد ازت به مقدار کمتر و اکسید فسفر (سوپر فسفات تریپل) به مقدار بیشتر نقش عمده ای در افزایش عملکرد آن دارد. در این صورت 3/2 فسفر را در فصل پاییز و 3/1 بقیه را در فصل بهار قبل از کاشت باید در اختیار گیاهان قرار داد.

افزودن مقادیر فراوان کودهای ازت به خاکهایی که شبت کشت می شود، در کاهش تولید محصول بذر نقش عمده ای دارد.

آماده سازی خاک برای کاشت شبت (شوید)

شبت به بستر مناسب و عاری از علف هرز نیاز دارد. خاک سطحی باید نرم و کم و بیش متراکم و فاقد پستی بلندی باشد تا جوانه زدن بذر به طور یکنواخت انجام گیرد. انجام شخم مناسب در فصل پاییز توصیه می شود. سپس باید به افزودن مواد و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه به زمین اقدام شود. وجود سله برای رویش بذر مناسب نیست. زیرا جوانه زنی در چنین زمینهایی به طور ناهماهنگ انجام می گیرد. از این رو ، در اواخر اسفند ماه (هنگامی که زمین خشک و امکان کار روی آن وجود داشته باشد) با انجام دیسک مناسب باید اقدام به شکستن سله ها و خرد کردن کلوخها نمود و زمین را برای کشت تسطیح کرد. چون بذر شبت کوچک است باید خاک سطحی نرم و متراکم باشد تا استقرار بذر به خوبی انجام گیرد. از این رو، قبل از کاشت انجام غلتک سبکی توصیه می شود تا خاک سطحی متراکم شود و فضاهای نامناسب خاک از بین برود.

پس از انجام غلتک سبکی به منظور تماس بذر با خاک جهت تسریع در جذب آب و عناصر غذایی و در نتیجه تسریع و هماهنگی در رویش بذرها ضروری است.

تاریخ و فواصل کاشت شبت (شوید)

زمان و نحوه کاشت شبت به چگونگی استفاده از این گیاه بستگی دارد (استفاده از بذر یا پیکر رویشی).

در صورتی که هدف از کاشت این گیاه جمع آوری بذر و استخراج اسانس از پیکر رویشی گیاه باشد بهنر است که فقط شبت کشت شود (کشت مخلوط انجام نگیرد.) زمان مناسب برای کاشت شبت اوایل بهار (اواخر اسفند) می باشد. در این صورت عملکرد بذر افزایش می یابد.

از آن جا که شبت از دوره رویشی کوتاهی برخوردار است، چنانچه کشت با تاخیر انجام گیرد سبب کوتاه شدن دوره رویشی گیاه شده و از عملکرد بذر کاسته می شود. این بدان معنا نیست که چون گیاه با تاخیر کاشته شده است پس با تاخیر می توان محصول را برداشت کرد.

در صورتی که هدف از کاشت شبت استفاده به عنوان ادویه و سبزی باشد از اواسط فروردین تا اواخر اردی بهشت زمان مناسبی برای کاشت این گیاه است و می توان آن را به طور مخلوط با گیاهان مناسب کشت کرد.

چنانچه این گیاه در فواصل ماههای خرداد تا تیر کشت شود به نحو بارزی از عملکرد محصول کاسته می شود. عمق بذر 5/1 تا 2 سانتی متر مناسب است و چنانچه برای استفاده از پیکر رویشی و ادویه کشت شود فاصله ردیفها از یکدیگر 12 سانتی متر مطلوب است. و اگر هدف از کاشت شبت، استخراج اسانس از پیکر رویشی گیاه باشد، فاصله بین ردیفها از یکدیگر 24 سانتی متر مناسب خواهد بود.

مقدار بذر مورد نیاز برای هر هکتار 18 تا 20 یا 12 تا 14 کیلوگرم در هکتار گزارش شده است (به کیفیت رویشی بذر بستگی دارد). تعداد بذر در هر متر طول ردیف باید 100 تا 200 عدد باشد.

روش کاشت شبت (شوید)

شبت را به صورت ردیفی یا کرتی می توان کشت کرد. به منظور تولید حداکثر مقدار اسانس با کیفیت مطلوب توصیه می شود به صورت ردیفی کشت شود. چون بذرها کوچک هستند بهتر است ذرات خاک سطحی ریز و متراکم باشد. پس از کاشت، انجام غلتک سبک ضروری است و سبب ایجاد تماس بذر با خاک و تسریع در جوانه زدن و سبز شدن آن می شود. پس از کاشت بلافاصله زمین را باید آبیاری کرد.

مراقبت و نگهداری شبت (شوید)

در طول رویش گیاه، مبارزه با علفهای هرز ضرورت دارد و در افزایش عملکرد محصول موثر است.

 


یک تا دو هفته قبل از کاشت شبت، استفاده از علف کش مرکازین به مقدار ¾ تا 5/5 کیلوکرم در هکتار نقش عمده ای در از بین بردن علفهای هرز دارد. قبل از کاشت بذر از علف کش مالوران به مقدار چهار تا پنج کیلوگرم در هکتار می توان به صورت محلول پاشی استفاده کرد.

از علف کشهای انتخابی شبت می توان از آفالون نام برد. هنگامی که ارتفاع بوته به 10 تا 12 سانتی متر رسید از این علف کش می توان به مقدار دو کیلوگرم در هکتار استفاده کرد. در صورتی که هدف از کاشت شبت استفاده از پیکر رویشی آن به صورت سبزی یا ادویه باشد استفاده از علف کش نامبرده در این مرحله (ارتفاع 10 تا 12 سانتی متری) مناسب نیست، زیرا مدتی قبل از به ساقه رفتن گیاهان، محلول را باید برداشت کرد.

شته ها مهمترین آفات شبت هستند.علیه این آفات می توان از فوسدرین (1/0 تا 2/0 درصد) استفاده کرد. این ماده نقش مهمی در کنترل آفات شبت دارد.

گیاهان در طول رویش ممکن است آلوده به قارچهای بیماریزا گردند و خطرهای فراوانی را متوجه محصول سازند. از مهمترین بیماریهای قارچی می توان از لکه سیاه شبت نام برد که عامل آن قارچی است به نام مگاکلادوسپوریوم دپرسوم که سبب تشکیل لکه های سیاه روی برگ می شود. برای کنترل این بیماری می توان از قارچ کشهایی مانند لکه های سیاه روی برگ می شود. برای کنترل این بیماری می توان از قارچ کشهایی مانند فوندازول 1/0 درصد ، دیتان 2/0 درصد و یا کاپتان به صورت محلول پاشی قبل و بعد از گلدهی استفاده نمود.

برداشت محصول شبت (شوید)

زمان و چگونگی برداشت محصول به نوع استفاده از گیاه بستگی دارد. در صورتی که شبت به عنوان سبزی و ادویه کشت شده باشد، زمان مناسب برای برداشت پیکر رویشی قبل از ساقه دهی است. با کمی تاخیر یعنی از آغاز ساقه دهی نیز می توان محصول را برداشت نمود. گیاهان را باید حداکثر از فاصله 25 تا 35 سانتی متری از سطح زمین برداشت کرد. در این مرحله نه تنها ساقه ها ضخیم نیستند بلکه انبوه از برگ و شاخه های سبز جوان و نازک می باشند. وجود ساقه های ضخیم تاثیر نامطلوبی بر کیفیت محصول برجای می گذارد. پس از برداشت پیکر رویشی چنانچه اندامها به صورت تازه مورد استفاده قرار گیرند. باید بلافاصله به بازار عرضه شوند و اگر به صورت ادویه مورد استفاده قرار گیرند پس از جمع آوری باید آنها را خشک کرد.

قرار دادن گیاهان تازه روی هم مناسب نیست و سبب تغییر رنگ و کاهش کیفیت محصول می شود. از این رو برای خشک کردن پیکر رویشی باید آنها را به ضخامت کم در فضای آزاد خشک کرد. استفاده از خشک کنهای الکتریکی مناسبتر است و سبب عدم تغییر رنگ گیاهان می گردد. درجه حرارت مناسب برای خشک کردن پیکر رویشی با استفاده از خشک کنهای الکتریکی 40 تا 50 درجه سانتی گراد است. پس از خشک شدن، باید آنها را خرد کرد و ساقه های کلفت و سایر اندامهای نامناسب را از آنها جدا و سپس بسته بندی نمود.

مقدار محصول پیکر رویشی خشک شبت 3/0 تا 5/0 تن در هکتار است که از چهار تا شش تن در گیاه تازه به دست می آید.

چنانچه هدف از کاشت شبت استخراج اسانس از بذرها و یا از پیکر رویشی آنها باشد، زمانی باید به برداشت محصول اقدام نمود که محتوی حداکثر مقدار اسانس باشد.

تحقیقات نشان می دهد که مقدار اسانس از بدو ساقه دهی به تدریج افزایش می یابد و تا مرحله گلدهی مقدار آن به حداکثر می رسد و از این مرحله به بعد از مقدار اسانس به تدریج کاسته می شود.

به منظور استخراج اسانس از پیکر رویشی بهتر است گیاهان از ناحیه 20 تا 25 سانتی متری قسمت فوقانی بریده شوند. قسمتهای تحتانی گیاهان (ساقه های ضخیم) نه تنها فاقد اسانس هستند، بلکه بر کیفیت اسانس تاثیر نامطلوب دارند. عمل برداشت پیکر رویشی با دست یا ماشین امکان پذیر است. پس از برداشت پیکر رویشی ، بلافاصله برای استخراج اسانس باید به کارخانه های مربوطه منتقل گردند.

مقدار عملکرد پیکر رویشی 15 تا 25 تن در هکتار است که از آن 40 تا 80 کیلوگرم اسانس استخراج می شود.

جمع آوری بذر شبت (شوید)

بذرهای شبت به طور یکسان نمی رسند، بذرهای رسیده با کوچکترین ضربه ای به اطراف پراکنده می شوند. از این رو برداشت به موقع بذر نقش عمده ای در افزایش عملکرد دارد.

ابتدا میوه های چترهای اصلی و به تدریج میوه های چترهای فرعی می رسند. مقدار اسانس میوه چترهای اصلی بیشتر از میوه چترهای فرعی است.

زمان مناسب برای برداشت هنگامی است که میوه های چترهای اصلی می رسند. در این مرحله میوه ها قهوه ای رنگ و کم وبیش مومی می شوند.

هنگام رسیدن میوه ها ، برگهای نواحی فوقانی ساقه به تدریج زرد رنگ و پژمرده می شوند.

برداشت بذر در یک یا دو مرحله امکان پذیر می باشد.

جمع آوری در یک مرحله: از آن جا که جمع آوری محصول در دو مرحله ضایعات زیادی در بر دارد، لذا برداشت در یک مرحله مناسبتر است.

پس از رسیدن میوه های چترهای اصلی، اقدام به جمع آوری تمام چترها می کنند. پس از خشک شدن، آنها را بو جاری کرده و پاک می کنند.

جمع آوری در دو مرحله : در اوایل تشکیل میوه به بریدن گیاهان از ناحیه فوقانی گیاه به طول 30 تا 40 سانتی متر اقدام می نمایند و پس از مدتی که روی زمین قرار گرفتند به جمع آوری آنها اقدام می نمایندفوق توسط ماشین صورت می گیرد).

مقدار محصول بذر 7/0 تا 8/1 تن در هکتار است از این رو مقدار 20 تا 40 کیلوگرم اسانس استحصال می شود.

نشا, نشاء, فروش نشا, تولید نشا گیاهان دارویی, خرید نشا, نشا گیاهان دارویی, فروش نشا گیاهان دارویی, ارسال نشا گیاهان دارویی به سراسر ایران

 

توليد و فروش انواع نشا گياهان دارویی

شرکت تعاونی زرین گیاه ارومیه آماده دریافت سفارش شما جهت تولید نشا انواع گیاهان دارویی می باشد.

شرکت تعاونی زرین گیاه ارومیه بر پايه دانش فني روز و تجربه چندين ساله در عرصه تولید نشا گياهان دارويي توانسته است تا با توليد کيفي انواع نشا گیاهان دارویی گامي بزرگ در نهادينه کردن فرهنگ جايگزيني روش هاي کشت سنتي با کشاورزي مدرن روز جهان بردارد. لذا از متقاضیان عزیز تقاضا می گردد نسبت به دادن سفارش با آقای سید حسن غیبی به شماره موبایل ۰۹۱۴۷۲۹۷۲۹۵ تماس گرفته و جهت هماهنگی بیشتر اعلام آمادگی فرمایند. شرکت تعاونی زرین گیاه ارومیه بعد از عقد قرارداد، در هر میزانی توانایی تولید نشاءهای گیاهان دارویی مانند نعناع فلفلی، مریم گلی دارویی، بادرنجبویه، آویشن باغی، سرخارگل، سنبل الطیب، خار مریم، زوفا، به لیمو و بسیاری از گیاهان دارویی دیگر را دارا می باشد.

شرکت زرین گیاه ارومیه سالانه بالغ بر پنج میلیون عدد نشاء، قلمه و ریزوم گیاهان دارویی را با کیفیت بالا تولید می نماید.

بذر نشاهای تولید شده از شرکت های معتبر آلمانی خریداری شده و از کیفیت بالایی برخوردارند.

لیست بعضی از نشاء های تولیدی شرکت زرین گیاه ( توانایی تولید نشاء انواع گیاهان دارویی را داریم )

آخرین تغییر قیمت: 20 اسفندماه 99

اگر جدول را بطور کامل نمی بینید جدول را به سمت راست یا چپ ببرید ( اسکرول کنید )

ردیف

نوع نشاء تولیدی

قیمت هر عدد نشاء (تومان)

روش تکثیر

نام انگلیسی

نام علمی

1

نهال کیسه ای گل محمدی کاشان (مخصوص اسانس گیری) 5 تن در هکتار وزن تر

بالای 5000 عدد قیمت 3500

قلمه

Persian rose, Damask rose

Rosa damascenae Mill

2

نهال کیسه ای گل محمدی تبریز (مخصوص اسانس گیری) 5 تن در هکتار وزن تر

بالای 5000 عدد قیمت 3500

قلمه

Persian rose, Damask rose

Rosa damascenae Mill

3

نهال کیسه ای گل محمدی سرخ (مخصوص خشک کردن)

بالای 5000 عدد قیمت 5000

قلمه

Persian rose, Damask rose

Rosa damascenae Mill

4

نهال کیسه ای گل محمدی صد پر (هم اسانس گیری و هم خشک کردن)

بالای 5000 عدد قیمت 10000

کشت بافت

Persian rose, Damask rose

Rosa damascenae Mill

5

اسطوخودوس

1000

بذر

Lavender

Lavandula officinalis

6

گل راعی

350

بذر

St. John̕ s wort

Hypericum perforatum

7

بادرنجبویه

350

بذر

Balm

Melissa officinalis

8

زوفا

350

بذر

Hyssop

Hyssopus officinalis L.

9

شیشا

350

بذر

Tansy

Tanacetum vulgare L.

10

مریم گلی

350

بذر

sage

Salvia officinalis

11

آویشن باغی

350

بذر

Thyme

Thymus vulgaris

12

سرخارگل

400

بذر

Purple coneflowers

Echinanaceae purpurea

13

فیسالیس دارویی

350

بذر

Alkekengi

Physalis alkekengi

14

آرتیشو

350

بذر

Artickoke

Cynara scolymus

15

خار مریم

350

بذر

Holy thistle

Silybum marianum

16

سنبل الطیب

400

بذر

valerian

Valeriana officinalis

17

گاوزبان ایرانی

350

بذر

viper̕ s bugloss

Echium amoenum

18

مرزنجوش کبیر

350

بذر

Marjoram

Origanum marjorana

19

به لیمو

700

قلمه

Lippia

Lippia citriodora

20

استویا (کشت بافت)

6000

قلمه

Stevia

Stevia rebaudiana

 

استویا (بذری)

1500

بذر    

21

ریزوم نعناع فلفلی

 بالای 100 کیلو، هر کیلو 25000 

ریزوم

Pepper mint

Menthea piperita

خرید بالای 10000 عدد نشاء یا قلمه، قیمت هر عدد نشاء یا قلمه طبق جدول بالا می باشد.

خرید بین 1000 الی 10000 عدد نشاء، بسته به نوع نشاء ( به غیر از قلمه گل محمدی، به لیمو ، استویا، اسطوخودوس ) قیمت هر عدد نشاء بین 700 الی 1000 تومان می باشد.

خرید زیر 1000 عدد نشاء، بسته به نوع نشاء ( به غیر از قلمه گل محمدی، به لیمو ، استویا، اسطوخودوس ) قیمت هر عدد نشاء بین 850 الی 1500 تومان می باشد.

آماده دریافت سفارش شما جهت تولید نشاء انواع گیاهان دارویی هستیم.

فروش نهال موز و نهال آناناس
نهال موز و نهال آناناس برای فروش موجود است. علاقمندان برای تهیه و خرید نهال موز و نهال آناناس لطفاً با شرکت تماس بگیرید.

نشاء گیاهان دارویی تولید شرکت

نشا, نشاء, فروش نشا, تولید نشا گیاهان دارویی, خرید نشا, نشا گیاهان دارویی, فروش نشا گیاهان دارویی, ارسال نشا گیاهان دارویی به سراسر ایران

فروش انواع نشاهای گیاهان داروئی

توليد و فروش انواع نشا گياهان دارویی شرکت تعاونی زرین گیاه ارومیه آماده دریافت سفارش شما جهت تولید نشا انواع گیاهان دارویی می باشد. شرکت تعاونی زرین… ادامه مطلب

گیاهان دارویی تولید شرکت

گیاهان دارویی خشک

گیاهان دارویی تولیدی شرکت

ردیف نام گیاه نام علمی نوع محصول تولیدی 1 آرتیشو Cynara scolymus گیاه خشک و غنچه گل 2 آویشن باغی Thymus vulgaris گیاه خشک و اسانس 3 اسطوخودوس… ادامه مطلب

فروش و توزیع آلوئه ورا

برگ آلوئه ورا

فروش و توزیع برگ آلوئه ورا

شرکت زرین گیاه توزیع کننده و پخش کننده برگ و فرآورده های آلوئه ورا می باشد برای کسب اطلاعات بیشتر با شرکت تماس بگیرید. ادامه مطلب

تولید، عرضه و فروش کلکسیون گیاهان دارویی

کلکسیون گیاهان دارویی, مجموعه گیاهان دارویی, تولید کلکسیون گیاهان دارویی, فروش کلکسیون گیاهان دارویی, عرضه کلکسیون گیاهان دارویی

تولید، عرضه و فروش کلکسیون گیاهان دارویی

تولید، عرضه و فروش کلکسیون گیاهان دارویی کلکسیون گیاهی به مكاني اطلاق مي شود كه گياهان مختلف را در آن جمع آوري نموده و به طور طبيعي از آنها نگهداري… ادامه مطلب

تولیدات کشت بافتی

تولیدات کشت بافتی

تولیدات کشت بافتی شرکت تعاونی زرین گیاه ارومیه فعالیت خود را در زمینه آموزش، کشت و پرورش و فرآوری گیاهان دارویی در سال 1389 آغاز نمود. این شرکت… ادامه مطلب

تولید گلدانی گیاهان دارویی

تولیدات گلدانی گیاهان دارویی

تولیدات گلدانی گیاهان دارویی اگر بخواهید می توانید در تمام فصول به خصوص فصل زمستان گیاهان دارویی را به عنوان سبزی در خانه تان پرورش دهید که از طعم و… ادامه مطلب